Tekrarlayan dozlarda aralıklı ketamin uygulamasının infant rat ürogenital sistemindeki etkilerinin araştırılması
Hülya Kaşıkara, Nuran Süngü, Mustafa Arslan, Ayşegül Küçük, Levent Öztürk, Nigar Afandiyeva, Mustafa Kavutçu,
Ankara Şehir Hastanesi, Anesteziyoloji Ve Reanimasyon Kliniği, AnkaraYıldırım Bayazit Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı, AnkaraGazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Anesteziyoloji Ve Reanimasyon Anabilim Dalı, AnkaraKütahya Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tıp Fakültesi, Fizyoloji Anabilim Dalı, KütahyaYıldırım Bayazit Üniversitesi Tıp Fakültesi, Anesteziyoloji Ve Reanimasyon Anabilim Dalı, AnkaraGazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Biyokimya Anabilim Dalı, Ankara
Uzun süreli ketamin kullanımının mesanede interstisyel sistit benzeri bir tablo oluşturduğu bilinmektedir. Anestezi pratiğinde radyoterapi alan çocuklarda sedasyon için uzun süreli aralıklı ketamin uygulandığı bilinmektedir. Mesanede görülen bu etkinin böbrek, testis, epididim ve duktus deferenste benzer değişikliklere yol açıp açmadığını araştırmak amacıyla bu çalışma planlanmıştır. Etik kurul onayı alındıktan sonra, 3 haftalık 12 Wistar Albino erkek infant ratlar, randomize olarak 2 gruba ayrıldı. Ketamin grubu (KE), n=6; 21 gün boyunca hergün aynı saatte intraperitoneal yoldan 50mg/kg ketamin uygulandı. Salin grubu (S), n=6; 21 gün boyunca her gün aynı saatte intraperitoneal olarak aynı hacimde normal salin uygulandı. 21 günlük uygulamanın sonrasında tüm ratlara intraperitoneal ketamin 100 mg/kg uygulanarak abdominal aortadan kan alınarak ötenazi uygulandı. Böbrek ve testis dokuları çıkarılarak histolojik ve biyokimyasal inceleme için laboratuvara verildi. Böbrek dokusu histolojik olarak incelendiğinde ketamin grubunda tübül epitel konjesyonunun anlamlı olarak arttığı tespit edildi(Tablo 1). Testis dokusu incelendiğinde ise ketamin grubunda epididim konjesyonu ve epididim gland distorsiyonu farklı bulundu (Tablo 2). Ketamin uygulanan grupta salin uygulanan gruba göre tiyobarbitürik asit reaktif substans (TBARS) düzeyi testis ve böbrek dokusunda anlamlı olarak yüksek tespit edildi (Tablo 3 ve 4). Katalaz (CAT) enzim aktivitesi ise her iki dokuda da ketamin uygulanan grupta anlamlı olarak düşük tespit edildi (Tablo 3 ve 4). Paraoksonaz 1 (PON) enzim aktivitesi ise kontrol grubuna göre ketamin grubunda anlamlı olarak yüksek bulundu (Tablo 3 ve 4). Literatürde ketaminin infant rat beyin dokusuna etkileri ile ilgili çalışmalar olmasına karşın, infant ürogenital sistem üzerine etkileri ile ilgili çalışmalara rastlamadık. Tekrarlayan ketamin uygulamasının testis böbrek ve epididimde anlamlı histolojik değişikliklere neden olduğunu ve oksidatif stres oluşturduğunu tespit ettik. Çalışmamızda ulaştığımız sonuçlar, günlük anestezi pratiğinde özellikle radyasyon onkolojisinde olmak üzere mükerrer uygulanan ketaminle ilgili yol gösterici olacağını düşünmekteyiz. Ancak bu bulguların daha detaylı ve geniş serilerde yapılacak klinik ve deneysel çalışmalarla desteklenmesi gerekmektedir.
|