EKSTRAKORPOREAL DOLAŞIM SIRASINDA OKSIJEN FRAKSIYONU VÜCUT YÜZEY ALANINA GÖRE AYARLANABILIR MI?
B.DANIŞAN
1, E.ERKEK
1, P.GÜÇLÜ
1, E.AYDIN
1, S.USTALARÖZGEN
2, F.TORAMAN
2, Ş.ŞENAY
3, H.KARABULUT
3, C.ALHAN
3
ACIBADEM KADIKÖY HASTANESİ KALP DAMAR CERRAHİSİ KLİNİĞİ 1
ACIBADEM ÜNİVERSİTESİ ANESTEZİYOLOJİ ABD 2
ACIBADEM ÜNİVERSİTESİ KALP DAMAR CERRAHİSİ ABD 3
Ekstrakorporeal dolaşımın (EKD) geleneksel uygulamalarında oksijen fraksiyonu (fio2) % 60-100 arasında ayarlanmaktadır. Ancak bu uygulama sırasında parsiyel oksijen basıncı (PaO2) 500-600 mmHg değerlerine kadar çıkarak, hiperokseminin oluşmasına (PaO2 >180 mmHg) neden olmaktadır. Hiperokseminin eritrosit reolojisini değiştirerek mikrosirkülayonu bozduğu ve organ hasarına neden olduğu yapılan çalışmalarda gösterilmiştir (1,2). Bu nedenle EKD sırasında PaO2’nın 80-180 mmHg aralığında tutulması çok önemlidir. Biz bu çalışmamızda EKD sırasında fio2 ayarlamasını vücut yüzey alanına (VYA) göre yaparak ideal PaO2’nın sağlanmasını hedefledik.
Hastanemiz etik kurulu ve hasta onayı alınan, koroner bypass ameliyatı olacak 60 hasta çalışmaya alındı. Hastalar EKD sırasında inspire ettirilen oksijen fraksiyonuna göre 3 gruba ayrıldı. Grup I: EKD’ın normotermi ve hipotermi döneminde fio2: 0,21 x VYA, yeniden ısınma döneminde fio2: (0,21 x VYA) + 10 şeklinde ayarlanan 20 hastadan, Grup II: EKD’ın normotermi ve hipotermi döneminde fio2: 0,18 x VYA, yeniden ısınma döneminde fio2: (0,18 x VYA) + 15 şeklinde ayarlanan 20 hastadan, Grup III: EKD’ın normotermi ve hipotermi döneminde fio2: 0,18 x VYA, yeniden ısınma döneminde ösefagus ısısı 34 °C ulaşana kadar fio2: (0,18 x VYA) + 10, ösefagus ısısı 36 °C ulaşana kadar fio2: (0,18 x VYA) + 15, ösefagus ısısı > 36 °C olduğunda fio2: (0,18 x VYA) + 20 şeklinde ayarlanan 20 hastadan oluşturuldu. Hastaların EKD öncesi (T1), KK 10. dakikası (T2), ösefagus ısısı 34 °C olduğunda (T3), ösefagus ısısı 36 °C olduğunda (T4), EKD dan çıkmadan önce (T5) olmak üzere toplam 5 kez kan gazı örnekleri alınarak kan gazı ve hemodinamik ölçümleri yapıldı. Tüm hastalara aynı anestezi ve EKD stratejileri uygulandı.
Hastaların kan gazı ve hemodinamik değerleri tablo 1’de, hipoksi ve hiperoksi oranları Tablo 2’de görülmektedir.
Tablo 1: Grupların kan gazı ve hemodinamik değerleri.
|
PO2 (mmHg) |
|
T1 |
T2 |
T3 |
T4 |
T5 |
|
GI |
190 ± 58 |
194 ± 35 |
184 ± 38 |
177 ± 41 |
135 ± 43 |
|
GII |
215 ± 35 |
144 ± 20 |
128 ± 21 |
151 ± 44 |
116 ± 33 |
|
GIII |
178 ± 56 |
126 ± 27 |
106 ± 19 |
126 ± 28 |
123 ± 30 |
|
PCO2 (mmHg) |
GI |
38 ± 7 |
36 ± 4 |
35 ± 4 |
32 ± 4 |
33 ± 4 |
|
GII |
37 ± 5 |
36 ± 2 |
36 ± 2 |
33 ± 2 |
33 ± 3 |
|
GIII |
38 ± 5 |
37 ± 3 |
37 ± 3 |
35 ± 3 |
35 ± 4 |
|
Laktat (mmol/l) |
GI |
1 ± 0,4 |
1 ± 0,4 |
1,2 ± 0,5 |
1,5 ± 0,6 |
1,7 ± 0,6 |
|
GII |
0,9 ± 0,4 |
1 ± 0,4 |
1,0 ± 0,4 |
1,2 ± 0,3 |
1,3 ± 0,3 |
|
GIII |
0,9 ± 0,2 |
0,9 ± 0,2 |
1,0 ± 0,3 |
1,2 ± 0,3 |
1,3 ± 0,3 |
|
MAP (mmHg) |
GI |
76 ± 9 |
67 ± 13 |
68 ± 11 |
71 ± 11 |
68 ± 13 |
|
GII |
76 ± 11 |
67 ± 13 |
66 ± 10 |
70 ± 15 |
69 ± 14 |
|
GIII |
74 ± 12 |
71 ± 13 |
72 ± 12 |
76 ± 13 |
72 ± 13 |
|
Pompa akımı (l/dk) |
GI |
- |
2,26 ± 0,2 |
2,17 ± 0,2 |
2,18 ± 0,1 |
2,25 ± 0,2 |
|
GII |
- |
2,23 ± 0,1 |
2,18 ± 0,1 |
2,20 ± 0,1 |
2,26 ± 0,1 |
|
GIII |
- |
2,22 ± 0,1 |
2,14 ± 0,1 |
2,13 ± 0,1 |
2,16 ± 0,1 |
Tablo 2: Grupların hipksi ve hiperoksi oranları.
|
|
T2 |
T3 |
T4 |
T5 |
|
Hipoksi
(%) |
Hiperoksi
(%) |
Hipoksi
(%) |
Hiperoksi
(%) |
Hipoksi
(%) |
Hiperoksi
(%) |
Hipoksi
(%) |
Hiperoksi
(%) |
|
GI |
- |
%70 (14/20 |
- |
%50 (10/20) |
- |
% 45 (9/20) |
% 10 (2/20) |
%20 (4/20) |
|
GII |
- |
%15 (3/20) |
- |
%25 (5/20) |
- |
%25 (5/20) |
- |
%30 (6/20) |
|
GIII |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
EKD sırasında sabit bir fio2 değeri ile PaO2 değerinin istenilen aralıklarda tutulmasının mümkün olmadığı, fio2 ayarlamasının VYA göre yapılmasının daha doğru olduğu kanısındayız. Ancak yeniden ısınma periyodunda hastaların oksijen ihtiyaçlarının vücut ısısına göre değişiklikler göstermesi nedeni ile bu periyoddaki fio2 ayarlamasında, VYA ile birlikte vücut ısısınında dikkate alınarak yapılmasının daha doğru olduğu kanısındayız.
Referanslar:
- Joachimsson PO, Sjoberg F, Forsman M, Johansson M, Ahn HC, Rutberg H. Adverse effects of hyperoxemia during cardiopulmonary bypass. J Thorac Cardiovasc Surg 1996;112:812–9.
- Pizov R, Weiss YG, Oppenheim-Eden A, Glickman H, Goodman S, Koganov Y, et al. High oxygen concentration exacerbates cardiopulmonary bypass-induced lung injury. J Cardiothorac Vasc Anesth. 2000;14(5):519–23.
|