Şuuru kapalı ve/veya sedatize iletişim kurulamayan yoğun bakım ünitesi (YBÜ) hastalarında davranışsal ağrı ölçeği (BPS) ve yoğun bakım ağrı gözlem formu’nun (CPOT) analjezi nosisepsiyon indeksi (ANİ) ile karşılaştırılması
Ali Şefik Köprülü, Ali Haspolat, Nurşen Tanrıkulu, Yaşar Gökhan Gül,
Yeni Yüzyıl Üniversitesi Tıp Fakültesi, Anesteziyoloji-reanimasyon Abd.Kolan International Hastanesi Anesteziyoloji-reanimasyon KliniğiMedipol Mega Hastanesi Anesteziyoloji-reanimasyon Kliniği
Giriş ve Amaç: İstenmeyen sonuçlarına karşın YBÜ’deki hastaların %50-70’i ağrıyı deneyimlemektedir. Ağrı tedavisi, düzeyinin doğru saptanıp kayıt edilmesiyle mümkündür. YBÜ’de iletişim kurulamayanlarda ağrının saptamasında BPS-CPOT yaygın kullanılır. Ancak bu objektif olmayıp değerlendirmeyi yapan kişinin eğitimine, geçmiş deneyimlerine bağlıdır. Ağrıyı sürekli gösteremez, uygulandığı anda geçerlidir. Nöromuskuler bloker kullanılanlarda uygulanamaz. ANİ yeni bir parametredir. Peroperatuvar kullanımıyla ilgili çalışmalar yaygın olmasına karşın YBU’de kullanımıyla ilgili çalışma çok azdır. Bizde çalışmamızda YBÜ’mizde şuuru kapalı/sedatize, mekanik ventilasyon uygulanan hastalarda anlık ANİ’nin kullanılabilirliğini-BPS/CPOT’la korelasyonunu irdeledik.
Yöntem: Etik kurul onamlı çalışmaya 18-75 yaş, entube/trakeotomize, mekanik ventile, normotermik, şuur kapalı/derin sedatize, sinus ritminde, kalp pili/atropin kullanmayan, diabetik ve/veya yatış öncesi kronik ağrı sendromu olmayan hastalar alındı. Ağrı ölçümleri ön hazırlığın tamamlanıp 30 dakikalık stabizasyon sonrası (T1), ağrısız uyaranla (entubasyon tüpüne dokunmadan yüzünün silinmesi) (T2), 30 dakikalık ikinci stabilizasyon dönemi sonrası (T3), ağrılı uyaranla (endotrakeal aspirasyon) (T4) yapıldı. Ağrı düzeyleri ANİ/BPS-CPOT’la saptandı. Değerlendirme yapan deneyimli ekiplerin birbirlerinin sonuçlarını bilmemesi sağlandı. BPT/COMT/ ANİ arasındaki ilişkinin sorgulanması için Spearman testi kullanıldı (r; 0,00-0,25 çok zayıf, 0,26-0,49 zayıf, 0,50-0,69 orta, 0,70-0,89 yüksek, 0,90-1,00 çok yüksek).
Bulgular: Çalışmadaki 30 (14E/16K) hastadaki ölçümlerde ANİT1-85.27±11.89, ANİT2-80.12±10.18, ANİT3-83.85±10.19, ANİT4-48.29±10.83 bulundu. ANİT1-T2 farkı istatistiki anlamlıydı (p=0.044<0.05). ANİT1-T3 arasında fark yokken ANİT3-T4 farkı ileri derecede anlamlıydı (p: 0.000<0.001). Ölçüm zamanlarının tümünde (T1-4) BPS-CPOT arasında yüksek korelasyon saptanırken ANİ-BPS, ANİ-CPOT arasında korelasyon çok zayıf bulundu.
Tartışma ve Sonuç: ANİ; Kalp hızı değişimleri içinde iki R dalgası arasındaki sürenin respiratuvar siklusla değişkenliğini filtre ederek ölçer, parasempatik tonusu 0-100 arasında sayısal olarak verir (50≥yeterli analjezi, 30-50-orta ağrı, 30<şiddetli ağrı). Çalışmamızda ANİ YBU’de sedatize hastalarda etkin olarak ağrıyı, hatta ağrısız uyarılarıda gösterdi. ANİ YBÜ’de değerli bir parametredir. Non invaziftir, sürekli monitorizasyon sağlar. Nöromuskuler bloker kullanılanlarda uygulanabilir, objektiftir. Ancak daha kalabalık-farklı hasta gruplarında çalışmalara devam edilmelidir. Ek olarak yeni objektif/sayısal yöntemlerle ilgili araştırmalar süregelirken multidisipliner anlayışla kliniğe özgü analjezi protokollerinin oluşturulmasının, deneyimli ekiplerle uygulanmasının her türlü yeni yöntemden önemli olduğu unutulmamalıdır.
|