Palyatif Performans Skalasının Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
Gonca Oğuz, Gülçin Şenel, Nesteren Koçak, Şerife Karaca,
Sağlık Bilimleri Üniversitesi Dr Ay Ankara Onkoloji Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Anesteziyoloji Ve Reanimasyon Kliniği, Palyatif Bakım Merkezi
Giriş ve Amaç: Palyatif Performans Skalası (PPS) 1996’da Anderson ve Downing tarafından, palyatif bakım hastalarında performans durumunu değerlendiren yeni bir ölçek olarak geliştirilmiştir. Hastanın hareketlilik, aktivite ve hastalık bulgusu, öz bakım, oral alım ve bilinç düzeyini değerlendiren 5 parametre içerir. PPS birkaç dile çevrilmiş olmakla beraber Türkçe çevirisi, geçerlik ve güvenirlik çalışması mevcut değildir. Bu çalışma PPS’nın Türkçe çevirisinin, palyatif bakım verilen kanser hastalarında geçerlik ve güvenirliğini değerlendirmek üzere planlandı. Metod: Etik Kurul Kararı ve PPS'nı geliştiren yazarlardan izin alındıktan sonra çalışmaya 18 yaş üzeri,kanser tanılı,Palyatif Bakım Merkezi’nde yatarak tedavi verilen,Palyatif Bakım Polikliniği'ne ayaktan başvuran, acil veya diğer servislerden palyatif bakım konsültasyonu istenen hastalar dahil edildi. Hasta ve/veya yakınlarından yazılı onam alındı. PPS’nın İngilizce–Türkçe çevirileri, dilbilimci, akademisyen doktorlar ve hemşireden oluşan bir kurul tarafından gerçekleştirilerek noter onaylı yeminli tercüman kontrolü sağlandı. Çalışma pilot(n=51) ve kesitsel(n=280) olmak üzere iki bölüm halinde uygulandı. Pilot çalışmada hastalar 48 saat arayla, bir hemşire ve palyatif bakım konusunda deneyimli iki doktor tarafından değerlendirildi. PPS Skalası,Karnofsky Performans Skalası ve Katz Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeği uygulanarak kaydedildi. Kesitsel çalışmada tek uzman 50 hastaya tüm testleri, kalan 230 hastaya PPS’nı bir kez uyguladı. İstatistiksel analizlerde sınıf içi korelasyon katsayısı tahminleri((ICC, ICCA, ICCC)), Spearman korelasyon, ki-kare testi kullanıldı. Sonuçlar: Pilot çalışmadaki hastaların %71’i hastanede yatmaktaydı. Birinci ve 2. ölçüm zamanlarındaki ICC değerleri gözlemciler arası mükemmel uyumu gösterdi [0.982(95% CI:972-0.989), 0.991(95% CI:0.986-0.995)]. Her üç gözlemcinin ICC değerleri en düşük 0.956(95% 0.909-0.977) olarak bulundu. Kesitsel çalışmadaki hastaların %53’ü yatan hastaydı. Ayaktan hastaların Karnofsky, Katz ve PPS değerleri anlamlı olarak daha yüksekti. PPS ve Karnosfky arasında mükemmel, PPS ve Katz arasında neredeyse mükemmel korelasyon vardı (rho:0.967,p< 0.001). Tartışma: Bu çalışmada, PPS'nın Türkçe çevirisinin kanser hastalarında yüksek oranda güvenilir ve geçerli olduğu gösterildi. Palyatif bakımda hastaların performans durumunun belirlenmesi prognoz tayini, tedavi ve bakım planı yapılması, sağlık kaynaklarının uygun kullanımı ve sağlık profesyonelleri arasında interdisipliner iletişimin sağlanması açısından önemlidir. PPS'nın Türkçe çevirisinin, ülkemizdeki palyatif bakım çalışanları için yararlı bir klinik araç olacağını düşünüyoruz.
|