Orak Hücre Hastalığında ‘Mersin Algoloji Protokolü’ ile Uygulanan Hasta Kontrollü Analjezi Yönteminin Etkinliğinin Hastalar Tarafından Değerlendirilmesi
Selin Azizoğlu, Şebnem Rumeli Atıcı, Mustafa Azizoğlu, Selma Ünal, Naci Tiftik
Amaç:
Orak hücreli anemi (OHA) tanılı hastaların ağrılı krizlerinde (AK), Hasta Kontrollü Analjezi (HKA) tedavide önerilen bir yöntemdir. Bu çalışmayla ‘Mersin Algoloji Protokolü’ (MAP) ile uygulanan HKA yönteminin OHA tanılı hastalar tarafından etkinliğinin değerlendirilmesi amaçlandı.
Yöntem:
Fakülte etik kurul onayı alınarak, 2018-2020 yılları arasında OHA tanılı AK nedeniyle MAP ile HKA kullanan, 109 kişi çalışmaya alındı. Hastalara yöntem hakkında 28 soru içeren anket uygulandı. Hastanın yıl içerisindeki ağrılı kriz sayısı, ağrılı bölge yeri, HKA yöntemi hakkındaki bilgi durumu, yöntemi kullanma sayısı, yöntemin olumlu ve olumsuz yönleri sorgulandı. İstatistiksel olarak p<0.05 anlamlı kabul edildi.
Bulgular:
Çalışmaya katılanların yaş ortalaması 28,80 ± 11,5 idi. Hastaların %66,1’inin (n:72) yılda ≤3 sayıda ağrılı kriz geçirdiği ve %65,1’inin (n:71) HKA yöntemini >1 kez kullandığı bulundu (Grafik 1). Hastaların %100’ünün (n:109) HKA yönteminin kullanımını kolay bulduğu saptandı. Yöntemi kullanmadan önce bilgi alanların oranı %88,1’di (n:96). Bilgiyi %89,6’sının (n:86) sağlık personelinden aldığı tespit edildi. Hastaların %90,8’inin (n:99) yöntemi, daha önce kullandıkları diğer yöntemlere göre daha iyi buldukları tespit edildi (Grafik 2). Sağlık personeline ihtiyaçlarının azaldığını ve gece-gündüz daha iyi ağrı kontrolü sağladıklarını ifade eden hastaların oranı %67 (n:73) idi. İstek dozuna basmak için ağrının şiddetlenmesini bekleyenlerin %48,6’sının (n:53) yüksek doz ilaç almaktan korktuğu bulundu. Hastaların HKA kullanma sayısı arttıkça, istek dozu kullandıkları andaki NRS değerlerinin 7-10’dan 4-6’ya gerilediği tespit edildi (p=0.013). Hastaların %73,2’sinin (n:82) MAP ile kullanılan HKA yöntemiyle ağrı tedavisinin ayakta ağrısızken sonlandırıldığını düşündüğü saptandı. Yöntemi kullanırken %78’inin (n:85) cihazla ya da ilaçla ilişkili herhangi bir sorunla karşılaşmadığı bulundu.
Tartışma ve sonuç:
Sonuç olarak; MAP ile uygulanan HKA yönteminin OHA’lı hastalar tarafından etkili bulunduğu saptandı. Yöntemi kullanım sayısı arttıkça yöntemin daha doğru kullanıldığının saptanmasının, sözel bilgilendirme ile yöntemin yeterince anlaşılamamasından ve/veya hastaların ilaca bağlı korkularının giderilememiş olmasından kaynaklı olabileceği düşünüldü. Sadece sözlü değil aynı zamanda yazılı materyaller ile yapılacak bilgilendirmenin, hastaların yöntemi daha doğru kullanmasında fayda sağlayacağı kanısındayız.
|