Geriatrik Hastalarda Kırılganlığın ve Anestezi Tekniğinin Postoperatif Bilişsel Fonksiyonlara Etkileri
Candan Baran, Feryal Akçay, İsmail Aytaç
GİRİŞ VE AMAÇ: Geriatrik nüfusun giderek artmasına bağlı olarak, cerrahi tedavi alan geriatrik hastaların oranı da belirgin şekilde artmaktadır. Geriatrik hastalarda yaşlanmaya eşlik eden fizyolojik değişiklikler, peroperatif risklerin artmasına ve postoperatif komplikasyonların gelişmesine neden olabilir. Bu çalışmada geriatrik hastalarda, preoperatif kırılganlık skorunun ve anestezi tekniğinin postoperatif bilişsel fonksiyonlara etkisini araştırmayı planladık.
GEREÇ VE YÖNTEM: Sağlık Bilimleri Üniversitesi Ankara Şehir Hastanesi etik kurul onayı alındıktan sonra, çalışmaya 2 saatten uzun süren üroloji ameliyatlarında, her iki cinste, 65 yaş üstü ASA I-II-III fiziksel risk grubundaki, gönüllü hastalar dahil edilmiştir. Çalışmamız tek merkezli prospektif gözlemci kör bir kohort çalışmadır. Çalışma dışı bırakma kriterleri; hastanın istememesi, serebrovasküler hastalık, mental durum bozukluğu, demansı ve majör depresyonu olan hastalardır. Hastalara preoperatif bekleme odasında uzman doktor tarafından Geriatrik Depresyon Ölçeği (GDÖ) bakılmıştır. Depresyonu olan hastalar araştırma dışı bırakılmıştır. Çalışmaya uygun hastalara kırılganlığı değerlendirmek için Edminton Kırılganlık Ölçeği (EKÖ) ve preoperatif bilişsel durum belirlenmesi için Rowland Evrensel Demans Değerlendirme Ölçeği (RUDAS) aynı araştırmacı tarafından uygulanmıştır. Uygulanan anestezi yöntemine karışılmamıştır. Hastaların operasyon boyunca vital bulguları standartize edilip, kanama miktarları, anestezi şekilleri, ameliyat süresi kaydedilmiştir. Postoperatif 1-3-6 ve 24. saatlerde eğitim, kültürel ve dille ilişkili farklılıkları ortadan kaldırmak için RUDAS ile hastalar başka bir araştırmacı tarafından değerlendirilmiştir.
BULGULAR: Yaş aralığı ortalama 68,2 ± 4,1 olan 98 hastanın preoperatif yapılan EKÖ sonucuna göre 20 tanesi kırılganken, 78 tanesi kırılgan değildi. 98 hastanın 45’ine rejyonel anestezi (RA), 53’üne genel anestezi (GA) uygulanmıştır. Çalışmamızda GA ve RA’nın postoperatif bilişsel bozukluk (POBB) açısından gruplar arasında yapılan karşılaştırmalarda; tüm zamanlardaki RUDAS gruplaması değerlerinde gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı bulunmuştur. Kırılgan ve kırılgan olmayan gruplar arasında yapılan karşılaştırmada 1. ve 3. saat RUDAS gruplaması değerlerinde gruplar arasında, istatiksel olarak anlamlı bir fark olduğu ( p<0,05) bulunmuştur.
TARTIŞMA VE SONUÇ: POBB morbidite, mortalite ve sağlık maliyetlerinde artışa neden olabilecek bir sorundur. Bulgularımız anestezi tekniğinin POBB’u etkilemediği ancak preoperatif değerlendirilen kırılganlık ölçeğinin POBB’u öngörmede etkili olabileceği yönündedir. Bu konunun daha kapsamlı çalışmalarla araştırılması gerektiğini düşünmekteyiz.
|