Olası veya tanılı COVID-19 hastalarında kardiyak arrest riskinin belirlenmesinde iki farklı erken uyarı skorunun karşılaştırılması: Retrospektif analiz
Nurcan Doruk, Levent Özdemir, Aslınur Sagün, Bahar Taşdelen, Merve Kök, Enes Yeşilmen
Giriş: Durumu kötüleşen hastanın erken tanınması ve gerekli önlemlerin hızla alınması hastalarda kardiyak arrest gelişimini engelleyebilmektedir. Bu amaçla, modifiye erken uyarı skorlaması (mEUS) geliştirilmiş olmasının yanında, COVID-19 hastalarına spesifik EUS da (cEUS) oluşturulmuştur. Bu çalışmada, serviste takip edilen olası veya tanılı COVID-19 hastalarında, kardiyopulmoner arrest (KPA) gelişme riski, yoğun bakım kabulü (YBÜ) ve mortalite oranları açısından mEUS ile cEUS’un karşılaştırılması amaçlanmıştır.
Metod: Etik kurul onayı alındıktan sonra, Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde 1 Mart 2020-1 Haziran 2020 tarihleri arasında COVID-19 servisinde yatan 18 yaşından büyük toplam 332 yetişkin hasta çalışmaya dâhil edildi. Hasta kayıtlarından demografik verileri ve komorbidite durumları belirlendi. Servis takiplerinden elde edilen vital bulgular aracılığı ile mEUS hesaplandı ve yaş faktörü (65 yaş sınır değeri), oksijen desteği ihtiyacı ve oksijen satürasyon değerleri eklenerek cEUS skorları da saptandı. Bu iki skorlama için de, her gün için tekrarlanan ölçümlerin ortalaması alınarak kaydedildi. Bu iki erken uyarı skorlama sistemi, hastaların YBÜ kabulü, KPA ile mortalite öngörüleri açısından karşılaştırıldı.
Bulgular: Hastaların %60,9’i (n=202) erkek, %39,1’i (n=130) kadın idi. Hastaların yaş ortalaması 53,73±20,05 olarak hesaplandı. Hastaların yatış süreleri ortalama 6,02±3,73 gün idi. Oksijen ihtiyacı olan hasta oranı %24,4 (n=81) olarak bulundu. Hastaların COVID-19 servisinden YBÜ’ye kabul edilme oranı %1,2 (n=4), KPA oranı %1,8 (n=6) ve exitus oranı %1,8 (n=6) olarak izlendi. Hastaların, her bir gün için aldıkları skorların ortalamaları alındı ve mEUS ile cEUS’un arasında istatiksel olarak anlamlı fark olduğu görüldü (1,33±0,49’a karşı 2,59±2,39; p˂0,001). KPA gelişen ve gelişmeyen hastaların 1. gün skorları karşılaştırıldığında cEUS skoru, mEUS skoruna göre anlamlı yüksek bulundu (p=0,001’e karşı p=0,283). KPA için, cEUS’da sınır değer 4,75 olarak bulunurken (KPA ve exitusu öngörme anlamlı, p˂0,001), mEUS için ayırt edici bir cut-off değeri ise saptanamadı (p=0,317). Yandaş hastalığı olanların (n=204) 1. günü incelendiğinde cEUS skoru, mEUS’a göre anlamlı yüksek bulundu (p<0,001).
Sonuç: Yaş, oksijen desteği verilmesi ve oksijen satürasyonu verilerinin eklenmesi ile elde edilen cEUS, mEUS’a göre COVID-19 hastalarında KPA ve exitusu öngörmede daha duyarlı bir erken uyarı sistemi olabilir.
|