Major Abdominopelvik Cerrahi Sonrası Yoğun Bakım Ünitesine Kabul Edilen Hastaların ASA Sınıflaması ve Postoperatif Komplikasyonlar Açısından Retrospektif Değerlendirilmesi
Emre Sertaç Bingül, Hızır Kazdal, Ayşe Hızal, Başar Erdivanlı
Amaç: Amerikan Anesteziyoloji Derneği fiziksel durum skoru (ASA) yoğun bakım endikasyonunda sık kullanılan, pragmatik bir araçtır. Öte yandan değerlendirmeyi yapan klinisyenlere göre varyasyonun fazla olması, kimi durumlarda kısıtlı yoğun bakım yatağının meşguliyetine ve artmış maliyete sebep olmaktadır (1). Bu çalışmada; geriatrik popülasyonda sıklıkla uygulanan major abdominopelvik cerrahi sonrasında akut dönemde gözlenen komplikasyonların preoperatif ASA skorları ile olan ilişkisinin incelenmesi amaçlandı.
Gereç ve Yöntem: Kasım 2016 ile Şubat 2019 tarihleri arasında üçüncü düzey yoğun bakım ünitesinde postoperatif takipleri gerçekleştirilen major abdominopelvik cerrahi hastaların dosya kayıtları retrospektif olarak tarandı. Hastalar ASA (II, III, IV) ve ameliyatın aciliyetine göre (Yarı-acil, acil) gruplandırıldı.
Kayıtlardan elde edilen kategorik veriler (cerrahi endikasyon, aciliyet, onkolojik özellik) ki-kare testi ile; mortalite ve morbidite ilişkili veriler (akut postoperatif komplikasyonlar, YBÜ takip süresi, tekrar yatış ihtiyacı, YBÜ mortalite oranı, 30-gün mortalite oranı) grup sayısına göre Mann Whitney U ve Kruskal Wallis testi ile değerlendirildi. Tek değişkenli analizde anlamlı farklılık gözlenen parametrelerle Random Forest karar ağacı oluşturuldu.
Bulgular: Toplam 122 hastanın verileri incelendi. ASA II ve III gruplarında onkolojik cerrahi sayısı daha fazlaydı. Gruplar kendi içinde değerlendirildiğinde ASA II ve III arasında mortalite ve morbidite verileri açısından farklılık izlenmedi (p>0.05). Mortalite oranı ASA IV hastalarda en yüksekti (%28, p<0.05). YBÜ yatışı anlamlı olarak en yüksek ASA IV grubunda saptandı (p<0.05). Onkolojik (Yarı-acil) cerrahi hastalarında mortalite gözlenmedi. Postoperatif komplikasyon insidansı açısından ASA veya ameliyatın aciliyetine göre gruplar arasında fark saptanmadı (p<0.05). Random Forest karar ağacında aciliyet parametresinin ASA’dan daha öncelikli olduğu saptandı.
Sonuç: Bu çalışmada ASA sınıflamasının tek başına; ASA II ve III olan hastalarda prediktif niteliği olmadığı; aciliyet parametresinin ASA’ya ek olarak kullanımının morbidite ve mortaliteyi öngörmede daha etkin olabildiği saptandı (2). Onkolojik hastalarda preoperatif hazırlığın dikkatli yapılması mortalite ve morbiditeyi azaltıyor gibi görünmektedir (3). Dolayısıyla bu hastaların yalnızca ASA skoru ile değerlendirilmeleri yoğun bakım endikasyonu açısından yanıltıcı olabilir.
|