YOĞUN BAKIM TEDAVİSİ GÖREN SEKSEN YAŞ VE ÜZERİ HASTALARIN KLİNİK ÖZELLİKLERİ VE 1 YILLIK SAĞ KALIMLARININ RETROSPEKTİF OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ
Buket AŞMAKUTLU, Sibel OBA
GİRİŞ / AMAÇ
Çok yaşlı hastalar, azalmış fizyolojik rezervleri nedeniyle hastalıklara ve travmalara daha yatkın olmaktadır. Yaşlı popülasyonun, genel olarak genç nüfusa göre hastane mortalite ve morbiditesinin fazla olduğu bilinmektedir. Çalışmamızda yoğun bakım ünitelerine kabul edilen ileri yaştaki hastaların klinik özelliklerini, kısa ve uzun dönem mortalitelerini ve sağ kalıma etkili faktörleri araştırmayı amaçladık.
GEREÇ ve YÖNTEM
Çalışmamıza 2014-2019 tarihleri arasında hastanemiz erişkin yoğun bakım ünitesinde (YBÜ) yatan 80 yaş üzeri 589 hasta dahil edildi.Ek hastalıklar, uygulanan tedaviler, organ desteği, taburculuk bilgisi, APACHE II skorları kaydedildi. YBÜ mortalitesi ve taburculuk sonrası 1.yıla kadar olan uzun dönem mortalite saptandı. Normal olarak dağılan değişkenler için bağımsız örneklem t testi, normal olarak dağılmayanlar için ise Man-Whitney-U testi kullanıldı. Tek değişkenli analizler (ölüm / sağ kalan) için multivariate lojistik regresyon modeli kullanıldı.
BULGULAR
Mekanik ventilasyon, katekolamin almak ve APACHE II skorundaki her birim artış, YBÜ'de ölüm olasılığını sırasıyla 1.5 kat, 2.4 kat ve 1.07 kat artırmaktaydı. Katekolamin uygulanması, kronik böbrek yetmezliği varlığı ve APACHE II skorundaki her birim artış, 1 yıl sonrası uzun dönemde ölüm olasılığını sırasıyla 2.4 kat, 2.3 kat ve 1.06 kat artırmaydı. Hastane kabul tanılarında renal nedenlerin (p=0.01), pnömoni ve respiratuar yetmezliğin (p=0.01), sepsis ve CPR ugulamalarının (p<0.0001) YBÜ mortalitesini arttırdığı gösterildi. Hipertansiyonun (p=0.003), konjestif kalp yetmezliğinin (p=0.012), valvüler kalp hastalıklarının (p=0.005), kronik böbrek yetmezliğinin (p=0.022) mortalite üzerinde anlamlı istatistiksel etkisi izlendi. Yoğun bakım ve hastanede toplam 226 (%38.3) hasta öldü. 363 hastadan 237’sinin (%63) 1 yıl sonra hayatta olduğu tespit edildi.
TARTIŞMA / SONUÇ
Yaşlı popülasyonun YBÜ tedavisinden yeterince fayda görmediği ve mortalitesinin çok fazla olduğu yaygın olarak düşünülmektedir. Ekonomik nedenler ve kısıtlı yer sebebiyle, yaşlı hastaların YBÜ’ye kabulleri konusundaki tartışmalar sürmektedir. Çalışmamızdaki hastaların yaklaşık %62’si hastaneden taburcu edilebilmiş, %40’ı ise 1 yıl sonunda sağ kalabilmiştir. Bu sonuç yaşlı hastaların YBÜ’de ölüm oranları yüksek olsa da, oldukça fayda sağlayabileceklerini göstermiştir.
|