COVID-19 Nedeniyle Yoğun Bakımda Takip Edilen ve Kronik Hipertansiyon Öyküsü Olan Hastaların Retrospektif Analizi
Esra Aktiz Bıçak
Diyarbakır Gazi Yaşargil Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Giriş:
Çalışmalar COVID-19 nedeniyle takip edilen hastaların %23,7'sinde altta yatan en az bir kronik hastalık ya da komorbiditenin olduğunu, bu oranın ağır seyreden hastalarda %40 seviyesine kadar yükseldiğini göstermiştir.1 COVID-19 hastaları arasında hipertansiyon prevalansının %15-20 ile %30-35 arasında değiştiği bildirilmiştir.2–4 Yine birçok çalışmada COVID-19 ve hipertansiyon birlikteliğinin mortalite riskinde artışa yol açabileceği belirtilmiştir.5–7 Çalışmamızda yoğun bakımda COVID-19 nedeniyle takip ettiğimiz ve hipertansiyon eşlik eden hastaların retrospektif değerlendirilmesini amaçladık.
Gereç ve Yöntem: Çalışmaya 01.04.2020-31.12.2020 tarihleri arasında COVID-19 nedeniyle 3. Basamak yoğun bakımda takip edilen ve kronik hipertansiyon öyküsü olan 309 hasta dahil edildi. Hastane etik kurul onayı alındı. Hastane kayıt sistemi ve hasta dosyalarından demografik veriler, komorbidite, APACHE skoru, yoğun bakım yatış süresi, mortalite ve laboratuvar parametreleri değerlendirildi.
Bulgular: Toplam 960 hasta incelendi. Bunların 309’una kronik hipertansiyon eşlik etmekteydi (%32,1). Hastaların yaş ortalamaları 72,1±11,0yıl ve kadın/erkek oranı 171/138 idi. En sık eşlik eden komorbidite diyabetes mellitus idi (%41,7). Laboratuvar değerleri incelendiğinde lökosit 11,7±6,9×109/L, nötrofil 9,9±5,5×109/L, lenfosit 1,4±4,8×109/L, d-dimer 1645±3506ng/ml, ferritin 777±609μg/L ve CRP 141±85mg/L olarak bulundu. Hastaların yoğun bakım yatış süreleri 11,6±8,8gün ve APACHE skor ortalamaları 17,1±7,1 olarak saptandı. 201 hastanın (%65) ex olduğu saptandı. İleri yaş, yüksek APACHE skoru, lenfopeni, nötrofil, ferritin, d-dimer ve CRP yüksekliği ile artmış mortalite arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptandı (p<0,05).
Tartışma ve Sonuç: COVID-19 prognozunun bazı klinik göstergeleri arasında ileri yaş, kardiyovasküler hastalık, diyabetes mellitus, kanser ve demans varlığı birçok çalışmada gösterilmiştir.7–9 Literatüre benzer şekilde çalışmamızda kronik hipertansiyon prevalansını %32 olarak saptadık. Laboratuvar parametreleri arasında lökositoz, lenfopeni, d-dimer ve ferritin yüksekliği, CRP artışının literatürle uyumlu olarak mortalite ile ilişkili olduğunu saptadık.10 Sonuç olarak kronik hipertansiyonu olan hastalar COVID-19’a bağlı yüksek morbidite ve mortalite riski altındadır. Bu yüzden hastane içi multidisipliner COVID-19 ekibi tarafından kronik hipertansiyon tanılı hastalar için gerekli önlemler alınmalı ve buna dönük tedavi stratejileri oluşturulmalıdır.
|