COVID-19 Pandemi Sürecinde Beyin Ölümü Tanısı ve Yönetimi – Tek Merkezli Çalışma
Ayşe Neslihan Balkaya, Asiye Demirel, H. Ayben Korkmaz, Buket Özyaprak
SBÜ Bursa Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Giriş:
COVID-19 pandemisi sürecinde sağlık sistemindeki değişiklikler, yoğun bakım ünitelerindeki (YBÜ) iş yükü artışı, işgücü kapasitesinin büyük bölümünün pandemi mücadelesine kaydırılmış olması organ bağışı ve transplantasyon süreçlerinin olumsuz yönde etkilenebileceğini düşündürmektedir. Amacımız pandemi sürecinde hastanemizde saptanan beyin ölümü (BÖ) olgularının tanı ve yönetim sürecindeki deneyimlerimizi paylaşmaktır
Gereç ve Yöntem: 01/04/2020 -01/04/2021 tarihleri arasında BÖ tanısı konan olguların medikal kayıtları retrospektif olarak incelendi. Olguların demografik özellikleri, tanıları, BÖ tespit süresi, uygulanan ek testler, BÖ’e kadar süren YBÜ yatış süresi, BÖ tanısı ile kardiyak arrest veya donasyon arasında geçen süre ile aile organ bağışı ve donör oranları kaydedildi.
Bulgular: BÖ tanısı konan 37 olgu tespit edildi. Demografik veriler, olguların YBÜ öncesi verileri ile tanıları Tablo-1’de özetlendi. Olguların 27’sinde (%72.97) apne testi yapıldı, 11’inde test tamamlanamadı. Tüm olgularda nörolojik testler tamamlandı. Olguların 27’sinde (%72.97) tanıyı desteklemek için radyolojik görüntüleme kullanıldı ve bu olgularda kraniyal BT-anjiografi tercih edildi. Organ bağışı için aile onayı 10 (%27) olgudan alınırken 7’si (%18,9) donör oldu. COVID-19 nedeniyle YBÜ’de yatarken BÖ tanısı alan olgular donör olmadı. YBÜ’ne yatışla BÖ tanısı konulması arasında geçen süre 114 (11-360) saat, BÖ tespit süresi 32 (4-78) saat, BÖ tanısı ile kardiyak arrest arası 24 (5-72) saat, BÖ tanısı ile donasyon arası 23 (15-35) saatti.
Tartışma ve Sonuç: COVID-19 nedeniyle YBÜ’lerine yatan hasta sayısı artmış, bu durum potansiyel donör olabilecek hastaların YBÜ’lerine kabul sürecini etkilemiştir. Pandemi döneminde BÖ tespiti, aile onayı ve organ donasyonu sayılarında Türkiye’de düşüş yaşanmıştır (1). Hastanemizde 2019’da 66 olgu BÖ, 23 olgu donör olmuştur, incelediğimiz veriler 2019 yılıyla kıyaslandığında BÖ tespitinde azalma olduğu görülmüştür (1). COVID-19’un toplumsal yayılımının kısıtlanması ve pandemi sürecinde kadavra kaynaklı donör kayıp alanlarının belirlenerek ulusal organ bağış sistemine yönelik eğitimlerin yeniden yapılandırılmasının donör teminine büyük katkı sağlayacağı kanaatindeyiz.
|