LAPAROSKOPİK KOLESİSTEKTOMİLERDE EREKTÖR SPİNA PLAN BLOĞUNUN DİYAFRAM HAREKETİNE ETKİSİ
ÜLKÜ CEREN KÖKSOY, HAKAN YILMAZ, BATURAY KANSU KAZBEK, ZAFER ŞAHLI, PERİHAN EKMEKÇİ, FİLİZ TÜZÜNER
Ufuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı
Giriş:
Ultrasonografi eşliğinde gerçekleştirilen erektör spina plan bloğu (ESPB), laparoskopik kolesistektomilerde (LK) etkin analjezi sağlayan, yan etki profili düşük bir interfasyal plan bloğudur. Literatürde ESPB’nin diyafram hareketi üzerine etkilerine ait çalışma kısıtlıdır. Bu çalışmada torasik ESPB’nin diyafram hareketi, postoperatif ağrı düzeyi ve opioid tüketimine etkilerinin değerlendirilmesi hedeflenmiştir.
Gereç ve Yöntem: Etik kurul onamı alınan prospektif, randomize kontrollü çalışmaya, genel anestezi altında LK planlanan 18-65 yaş, ASA I-II 66 hasta onamları alınarak kabul edildi. Gruplar; blok ve kontrol grubu olarak randomize edildi. Tüm hastaların premedikasyondan önce ve postoperatif 30. dakikada torasik diyafram ekskürsiyon ölçümleri yapıldı. Blok grubuna premedikasyon sonrası T8 seviyesinde 20 mL % 0,375 bupivakainle bilateral ESPB yapıldı. Postoperatif dönemde hastalara hasta kontrollü analjezi uygulandı ve vizüel analog skala (VAS) ve numerik skalayla postoperatif 1, 6 ve 12. saatlerdeki ağrı düzeyleri (PAD) ve opioid tüketimleri kaydedildi. VAS>4 hastalara tenoksikam 100 mg intravenöz uygulandı.
Bulgular: Gruplar arasında demografik veriler benzerdi (Tablo 1). Blok grubunda postoperatif diyafram ekskürsiyonundaki azalma kontrol grubuyla karşılaştırıldığında anlamlıydı (p=0,016)(Şekil 1). Blok grubu olgularının postoperatif 1. saatteki ağrı düzeyi (PAD ve VAS) kontrol grubuna göre anlamlı olarak daha düşüktü (p=0.015, p=0.023)(Tablo 2). Blok grubunda ortalama kan basıncı (OAB) değerleri entübasyon sonrası 1. dakikada, minimum alveoler konsantrasyon değeri 1’e ulaşıldığında (Tmac) ve Tmac sonrası 10. dakikada anlamlı olarak daha düşüktü (p=0,004, p=0,023, p=0,009).
Tartışma ve Sonuç: Bu çalışmada alt torasik bölgeye yapılan bilateral ESPB’nun LK’lerde erken dönemde postoperatif ağrıyı azaltmakla beraber diyafram hareketine olumsuz bir etkisi olduğu görülmüştür. Torasik ESPB paravertebral alanda kraniyokaudal düzlemde 10 seviye yayılabilmektedir (1). ESPB’da uygulanan lokal anestezikler, torasik spinal sinirlerin dorsal ve ventral dalları ile sempatik sinir liflerine etki ederek interkostal kasların içine dağılım gösterirler (2,3). Çalışmamızda ESPB’nun sempatik sinir liflerini bloke ederek OAB’de düşüşe, vertebral ve interkostal kas liflerine yayılımı ile de yardımcı solunum kaslarına etki ederek diyafram hareketinde bozulmaya yol açabildiği kanısındayız.
|