GAZİANTEP HALKININ SEPSİS FARKINDALIĞININ ANALİZİ: ‘Sadece bildiğimizi görürüz…’
Berna KAYA UĞUR, Necmettin ÜNAL, Seval KUL, Kübra KOÇAK, Tuncer YAVUZ, Neşe DALGIÇ, Özge DAVRAN, Zeynep Aleyna DELİ, Ali Fırat ERKARA, Ayşe Özlem METE
Gaziantep Üniversitesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD
Giriş:
Sepsis, COVID-19 pandemisi döneminde de halen küresel bir problemdir. Toplumsal bilgi eksikliği, hastaneye başvurulardaki gecikmelerin nedeni olabilir. Miyokard enfarktüsü konusundaki artan farkındalık, son 50 yılda mortalitenin azalmasına katkıda bulunmuştur. Amerika'da 22,8/100000 görülen HIV,araştırma bütçelerinden akciğer, meme ve prostat kanserlerinin toplamından fazla pay almaktadır. Bu ilham verici örnekler, halkın sepsis bilincini yükseltmeye yönelik çabalarımızı artırmaktadır.
Dünyada sepsis farkındalığı konusunda çalışmalar mevcutken, ülkemizdeki çalışmalar kısıtlıdır. Çalışmamızın amacı Gaziantep yerel halkının sepsis farkındalığını değerlendirmektir.
Gereç ve Yöntem: GaziantepValiliği onayıyla, şehir merkezi 15 bölgeye ayrıldı. Anketler, Gaziantep Üniversitesi Toplumsal Duyarlılık Projesi öğrencileri tarafından 1 Mart-31 Mayıs 2019 tarihleri arasında yüz-yüze uyguladı. Sepsis farkındalığı prevalansını %10 olarak, %1,5 kesinlikle ve %95 güvenle tahmin etmek için gereken minimum katılımcı sayısı 1069 olarak belirlenmiş, katılmayı kabul edenler çalışmaya dahil edilmiştir. Değişkenler arası ilişkiler Ki-kare testiyle, istatistiksel analiz SPSS 22.0'da yapılmıştır.
Bulgular:
Çalışmada 1069 kişiye ulaşıldı,843 kişi katılmayı kabul etti. Katılımcıların %55.8’i 15-29 yaş arasındaydı. Kadın/erkek oranı %46/%54,%53,2’si bekar, %46.8’i yüksekokul mezunu,%69,6’sı orta gelir grubundaydı.
Katılımcıların %8’i sepsisi duymuştu(%6.1'i tanımlayabildi), bunların %48’i sağlık kuruluşlarından duymuştu.
Tartışma ve Sonuç:
Sepsis farkındalığı, COVID-19 salgını çağında hala küresel bir sorundur.
Goethe'nin belirttiği gibi:"Yalnızca bildiğimizi görürüz".
Barselona Deklarasyonu'yla(2002), çeşitli kampanyalar yapıldı. Tıp camiasının tüm çabalarına rağmen, küresel olarak sepsis farkındalığı halen zayıftır.
Halkın farkındalığı, araştırma finansmanı için siyasi baskıyı artırabilir. TYBD tarafından 2014-2017 yılları arasında 79 ilde 800 hastanede tekrarlanarak 45412 sağlık personeline sepsis eğitimi verilmesine rağmen, çalışmamızda kamuoyunun farkındalığı hala düşüktü. Ancak sepsis tanımının büyük oranda sağlık personeli tarafından duyurulmuş olması çabaların etkisinin olduğunu göstermektedir. Özellikle genç nüfus arasında düşük farkındalık, bu yaş grubuna hitap edecek yeni kampanyalar tasarlamayı gerektirebilir. Ankara'da tıp öğrencilerinin yaptığı benzer bir çalışma sonucunda %11 oranında bir farkındalık kaydedilmiştir. Şehrimize entegre olmuş Suriye’li sığınmacıların katılımı kabul etmemeleri ve COVID-19pandemisi öncesinde yapılmış olması çalışmanın kısıtlılıkları arasındadır.
Çalışmamızın sonuçlarının farkındalık kampanyaları tasarlanırken literatüre sağlayabileceğine inanıyoruz. Pandemi sonrası güncel farkındalık değerlendirmesi için daha ileri çalışmalar yapılması gerekmektedir.
|