İnsomniası Olan Ve Olmayan Hastalarda Genel Anesteziden Uyanma Sürecinde Plazma Oreksin-A Seviyelerinin Ve Anesteziden Uyanma Sürelerinin Karşılaştırılması
Yağmur KUŞÇU, Melike KORKMAZ TOKER, Ercan SARUHAN, Bakiye UĞUR
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı
Giriş:
İnsomnia patofizyolojisinde, lateral hipotalamustaki oreksinerjik nöronlardan salınan bir nöropeptit olan oreksin-A seviyelerinin artışı önemli bir rol alır (1). Ayrıca oreksinlerin genel anesteziden uyanma sürecinde de yer aldıkları bilinmektedir (2). Ancak literatürde insomnia hastalarının anesteziden uyanma süresi ile ilgili bir çalışmaya ulaşamadık. Bu çalışmada insomnia hastalarında plazma OXA seviyelerinin anestezi öncesi ve sonrası değerleri karşılaştırılarak bu peptidin anesteziden uyanma sürecine etkisi araştırılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Elektif laparoskopik kolesistektomi operasyonuna alınan 18-65 yaş arası ASA I-II hastalar çalışmaya dahil edildi. Hastalar preoperatif muayenede Jenkins Uyku Bozuklukları Skalası ve Epworth Uykululuk Ölçeği ile değerlendirilerek insomnia ve kontrol grubuna ayrıldı. Hastalardan anestezi indüksiyonu öncesi, ekstübasyon sonrası 5. ve 30. dakikada OXA ve glukoz düzeyi çalışılması için kan örnekleri alındı. Ekstübasyon süreleri, göz açma süreleri ve bu zamanlardaki end-tidal sevofluran konsantrasyonları kaydedildi.
Bulgular: İnsomnia grubunda 30, kontrol grubunda 30 hasta olmak üzere toplam 60 hasta analiz edildi. Gruplar arasında yaş, vücut kitle indeksi, ASA skorları arasında farklılık bulunmamaktadır (p>0.05). Ameliyat süreleri her iki grupta da benzerdir (p>0.05). Göz açma süresi ve ekstübasyon süresi, insomnia grubunda anlamlı olarak düşüktür (sırasıyla p<0.01 ve p<0.05). İnsomnia grubunda göz açma anında end-tidal sevofluran konsantrasyonu 0.17±0.14 ölçülmüştür ve kontrol grubuna kıyasla anlamlı yüksektir (p<0.01). Plazma OXA düzeyleri, insomnia grubunda anestezi öncesinde, ekstübasyon sonrası 5. ve 30. dakikada kontrol grubuna kıyasla anlamlı şekilde yüksektir (p<0.05). Her iki grupta da anestezi öncesi, ekstübasyon sonrası 5.dk ve ekstübasyon sonrası 30.dk plazma OXA ölçümlerindeki değişim anlamlıdır (p<0.05). Her iki grupta anestezi öncesine göre ekstübasyon sonrası 5.dk ve 30.dk plazma OXA ölçümlerindeki değişim benzerlik göstermektedir (sırasıyla p=0.375; p=0.544; p>0.05).
Tartışma ve Sonuç: İnsomnia tanımlayan hastaların anesteziden uyanma sürecinde OXA düzeylerinin daha yüksek olduğu ve sözel uyaranla göz açma sürelerinin daha kısa olduğu tespit edildi. Bu veriler neticesinde pasif bir süreç olarak değerlendirilen anesteziden uyanma aşamasında oreksin reseptörlerinin hedeflendiği ilaç çalışmalarının anesteziden derlenme sürecinin bilinmeyen yönlerini aydınlatacağı düşüncesindeyiz.
|