Yoğun Bakım Hasta Yakınlarının Gereksinimleri ve Depresif Belirti Sıklığı İlişkisi
Reşit Saruhan, Çiçek Saruhan, Funda Gümüş
Diyarbakır Gazi Yaşargil Eğitim Araştırma Hastanesi
Giriş:
Yoğun bakımda yatan hastaların yakınları, yoğun bakıma kabulün ve yoğun bakımda kalmanın bir sonucu olarak psikolojik kriz, stres ve depresyon gibi duygusal bozukluklar yaşayabilirler. Bu doğrultuda çalışmanın amacı, yoğun bakım hasta yakınlarının gereksinimleri ve depresif belirti sıklığı ilişkisinin belirlenmesidir.
Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı desende yapılan çalışmaya 53 birey katıldı. Verilerin toplanmasında, Kişisel Bilgi Formu, Beck Depresyon Envanteri (BDE), Yoğun Bakım Birimlerinde Hasta Yakınları Gereksinim Ölçeği (YBBHYGÖ) kullanıldı.
Bulgular: Hastaların yaş ortalamasının 68,50±19,01, yakınlarının yaş ortalamasının ise 40,73±10,90 olduğu, hastaların %58,5’inin, hasta yakınlarının ise %73,6’sının erkek, hastaların %94,3’ünün hasta yakınlarının ise %90,6’sının evli olduğu belirlendi. Hasta yakınlarının %71,7’sinin hastanın oğlu olduğu ve %56,6’sının ilkokul mezunu olduğu bulundu. Hastaların tıbbi durumları incelendiğinde %84,9’unun bir kronik hastalığı olduğu, %54,7’sinin ventilatör desteği aldığı, %81,1’inin daha önce Yoğun Bakım Ünitesi (YBÜ)’de kalmadığı, YBÜ’de ortalama kalma sürelerinin 3,09±1,13 gün olduğu ve hastaların yapılan Glaskow Koma Skalası (GKS) değerlendirmesinde toplam puanlarının 3,18±0,92 hesaplandığı saptandı.
Katılımcıların sosyodemografik özellikleri ile ölçek toplam puan ortalamaları karşılaştırıldığında, yalnızca hasta yakınlarının BDE ile hastaların GKS total puanı ve hasta yakınlarının yaşı ile arasında pozitif zayıf anlamlı ilişki, YBBHYGÖ ile hasta yakınlarının yaşı arasında negatif zayıf anlamlı ilişki saptandı (p<0,05). Çalışmaya katılan hasta yakınlarının tamamının BDE toplam puanının 17 üzerinde (orta depresyon) olduğu belirlendi. Yapılan Pearson korelasyon analizine göre BDE ile YBBHYGÖ toplam puanı ve alt ölçekleri arasında negatif zayıf anlamlı ilişki saptandı (p<0,05).
BDE ve YBBHYGÖ arasındaki ilişki belirlemek üzere yapılan basit doğrusal regresyon analizinde kurulan modelin istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulundu (F:6,69, p:0,01). Buna göre hasta yakınlarının gereksinimlerinin belirleyicisi olarak (açıklayıcılık gücünün) depresif belirtilerin istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulundu (R2=0,011). Bu modelde hasta yakınlarının YBÜ gereksinimleri, depresif belirtiler değişkeninin yaklaşık %10’ununu açıkladığı belirlendi (Adjusted R Square = 0,099).
Tartışma ve Sonuç: Yoğun bakım hasta yakınlarının gereksinimleri karşılandıkça depresif belirti sıklığının azaldığı söylenebilir. Hastaların tedavi ve bakım sürecinde hasta yakınları da duygusal bir kriz yönünden incelenmelidir.
|