ERAS Programı Altındaki Kalp Cerrahi Hastalarında Erektör Spina Plan Bloğu Cerrahi-ilişkili Stres Yanıtını Azaltır
Zeliha Aslı Demir, Ayşegül Özgök, Eda Balcı, Okay Güven Karaca, Erdal Şimşek, Serdar Günaydın
Ankara Şehir Hastanesi, Anesteziyoloji Kliniği
Giriş:
Perioperatif dönemde rejyonal analjezi teknikleri iyileşme sürecini kolaylaştırabileceğinden, ERAS (Enhanced Recovery After Surgery) programlarında artan önemde bir rol sahibi olabilir. Hipotezimiz; ERAS programındaki analjezi yöntemlerinden Erektör Spina Plan Bloğu (ESP) uygulaması, sadece ağrı sağaltımında etkili olmakla kalmaz aynı zamanda operatif inflamasyonu da azaltabilir. Bu çalışmada, ERAS programı kapsamında kalp cerrahisi geçiren hastalarda bilateral ESP blok uygulamasının perioperatif cerrahi ilişkili stres yanıt üzerine etkilerini saptamayı amaçladık.
Gereç ve Yöntem: ERAS programına alınan ve kardiyopulmoner baypas kullanılarak açık kalp ameliyatı planlanan erişkin hastalar gerekli onamlar alındıktan sonra çalışmaya dahil edildi. ESP grubu hastalara preoperatif dönemde ameliyat odasında USG eşliğinde bilateral 20 ml %0.5 bupivakain yapıldı. Non-ESP gruba ise blok yapılmadan devam edildi. Cerrahi ilişkili stres yanıtı takip etmek için C-Reaktif protein(CRP), Eritrosit Dağılım Genişliği(RDW), Nötrofil-Lenfosit Oranı(NLR), trombosit-lenfosit oranı(PLR) değerleri ameliyat öncesi 3. gün ve ameliyat sonrası 1. gün ölçüldü. Radyal arterden laktat analizi için intraoperatif 5 dönemde kan örneği alındı:Anestezi indüksiyonundan sonra,başlangıç değerleri olarak ameliyattan önce(T1), KPB'nin 5-10.dakikasında(T2),KPB'nin en düşük sıcaklığında(T3), sonunda KPB(T4) ve sternum kapanırken(T5).
Bulgular: Toplam 76 yetişkin ERAS protokolü hastası çalışmaya dahil edildi, bunlardan 68'i analiz edildi. ESP grubunda 1, nonESP grupta 7 hastaya intraoperatif bazı nedenlerle steroid verilmesi gerekti. Bu uygulamanın inflamatuar stres yanıtını baskılayabileceği düşünülerek bu hastalar çalışma dışı bırakıldı. Demografik-intraoperatif veriler ve postoperatif komplikasyonlar açısından fark yoktu. CRP‘de preoperatif fark bulunmazken, postoperatif dönemde ESP grubunda anlamlı derecede düşük bulundu(p=0,035). RDW, NLR ve PLR parametreleri açısından gruplar arasında fark gözlenmedi. Laktat değerlerine bakıldığında, ESP grubunda KPB(T4) ve sternum kapanması(T5) dönemlerinde laktat değerleri anlamlı derecede düşük bulundu(p=0.039,p=0.009,sırasıyla).
Tartışma ve Sonuç: Açık kalp cerrahisinde ERAS protokolü uygulanan hastalarda preoperatif tek sefer bilateral ESP bloğu uygulamasının cerrahi ilişkili stres yanıtla ilgili non-spesifik inflamatuar marker olan CRP parametresini azalttığı, intraoperatif dönemdeki laktat yükselişini anlamlı şekilde sınırladığı gösterilmiştir.
|