TONSİLLEKTOMİ UYGULANAN ÇOCUK HASTALARDA KETAMİNİN POSTOPERATİF AJİTASYONA VE ANALJEZİ İHTİYACINA ETKİSi
İshak Kalkavan, Ayşe Çiğdem Tütüncü
İstanbul Üniversitesi - Cerrahpaşa Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Giriş:
Çocukluk çağının en sık cerrahi uygulamalarından olan tonsillektomide, postoperatif ağrı ve ajitasyon, anestezi sonrasında yaygın görülen komplikasyonlardandır. Bu çalışmada, tonsillektomi ve/veya adenoidektomi planlanan çocuk hastalarda preoperatif ve perioperatif dönemde ketamin uygulamasının cerrahi sırasında ve sonrasında analjezik tüketimine, postoperatif ajitasyona etkisini karşılaştırmayı amaçladık.
Gereç ve Yöntem: Çalışma prospektif çift kör randomize kontrollü olarak planlandı. Elektif adenotonsillektomi cerrahisi uygulanacak 2-12 yaş arası 81 çocuk çalışmaya dahil edildi. Tüm hastalar cerrahi öncesi kapalı zarf yöntemiyle randomize edilerek iki gruba ayrıldı; ameliyathaneye alınan hastalara standart anestezi monitorizasyonu sonrası, tiopental, esmeron ve fentanil ile indüksiyon yapıldı, idame sevofluranla sağlandı Ketamin Grubuna (Grup K); cerrahi öncesi premedikasyonla beraber 1 mg/kg ketamin intramuskuler uygulandı, anestezi indüksiyonu sonrası, perioperatif dönemde 0,25 mg/kg/saat ile intravenöz ketamin infüzyonu yapıldı, Remifentanil Grubuna (Grup R); anestezi indüksiyonu sonrası periopertif intravenöz 0,5 mcg/kg/dk remifentanil infüzyonu başlandı. Perioperatif dönemde hastaların hemodinamisi ve remifentanil ihtiyacı kaydedildi. Postoperatif 15., 30. dakika, 1., 2. ve 4. saatte ajitasyon ve mCHEOPS değerlendirmeleri ve analjezik tüketimi değerlendirilmesi yapıldı. Hastaların hastaneden taburculuğu sonrası ağrı değerlendirmeleri için postoperatif 8. ve 24. saatteki VAS’ları sorgulandı. Postoperatif dönemde ek analjezi ihtiyacı, gelişen yan etkiler ve aile memnuniyeti kaydedildi. Hastaların postoperatif dönemde ilk oral alım zamanları ve 7. gün değerlendirilen VAS değerleri de kaydedildi.
Bulgular: Postoperatif 15. ve 30.dakikadaki mCHEOPS skorları Ketamin grubunda anlamlı düşük bulundu (p<0,001). Ajitasyon skorları özellikle postoperatif 15. ve 30. dakika olmak üzere 15., 30.dakika ve 1.saatte ketamin grubunda anlamlı düşük bulundu (p<0,05). Analjezi ihtiyaç zamanı değerlendirildiğinde ilk 4 saatte analjezi ihtiyacı açısından gruplar arasında anlamlı fark saptanmazken, postoperatif 4.saat sonrasındaki dönemde ketamin grubunda analjezi ihtiyacı olan hasta sayısı remifentanil grubuna göre anlamlı düşük bulundu (p<0,05).
Tartışma ve Sonuç: Tonsillektomi cerrahisinde analjezi amaçlı düşük doz ketamin kullanımının, postoperatif ilk 30 dakikayı içeren erken dönemde ağrı skorlarına olumlu etkisi olduğu, postoperatif ilk 4 saatte analjezik kullanımını etkilemezken, 4.saatten sonra analjezik kullanımını azalttığı, yan etki oranın düşük olduğu saptanmıştır.
|