Spinal Anestezili Hastalarda Sirkadiyen Ritim ve Uyku Kalitesinin Postoperatif Ağrı Üzerine Etkisi
Dilek Çay, Gülten Arslan, Banu Eler Çevik, Kemal Tolga Saraçoğlu
Sağlık Bilimleri Üniversitesi Kartal Dr Lütfi Kırdar Şehir Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Kliniği
Giriş:
Çalışmamızda spinal anestezi uygulanarak küçük pelvik cerrahi geçirecek hastalarda sirkadiyen ritim ve uyku kalitesinin postoperatif ağrı üzerindeki etkilerini araştırmayı amaçladık.
Gereç ve Yöntem: Prospektif yapılan çalışma,spinal anestezi uygulanarak genel cerrahi ve üroloji tarafından operasyonu planlanan ASA I-III,18-65 yaş arası 30’u sabah,30’u öğleden sonra olmak üzere ameliyat zamanlarına göre iki gruba ayrılmış 60 hastayı kapsamaktadır.Hastaların ameliyattan önce Pittsburgh Uyku Kalite İndeksi(PUKİ) ile uyku kaliteleri değerlendirildi.Hastaların demografik verileri,spinal anestezi öncesi (bazal),5.,15.,25.dk ve sonrasında her 15dk’da kalp tepe atımı,sistolik,diastolik kan basıncı,periferik oksijen satürasyonu değerleri ölçülüp kaydedildi.25G spinal iğne ile L3-L4 spinal aralıktan girilerek 12,5mg marcaine heavy uygulandı.Postoperatif hastaların 0.,6.,12.,24.saat Visual Analog Skala(VAS) skorları,postoperatif ilk 24 saat kullanılan analjezik miktarları,ilk-ikinci analjezik ihtiyacına kadar geçen süre kaydedildi.
Bulgular: Altmış hastanın 30(%50)’u kadın,30(%50)’u erkek idi.Hastaların 24(%40)’ünde PUKİ’ye göre uyku kalitesi iyi iken 36(%60.0)’sında uyku kalitesinin bozuk olduğu belirlendi.Hastalar sabah(n=30) ve öğleden sonra(n=30) ameliyat olanlar olarak gruplandırıldığında gruplar arasında yaş,cinsiyet,ASA vePUKİ’ye göre uyku kalitesi açısından istatistiksel anlamlı fark olmadığı saptandı.PUKI skorları ile VAS skorlarının korelasyonu incelendiğinde bir ilişki saptanmadığı gözlendi.Sabah ameliyat olan grupta VAS0(p=0.005),VAS6(p<0.001) ve VAS24(p=0.04) değerlerinin istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha düşük olduğu görüldü.Postoperatif analjezik ihtiyacı olmayan hastaların istatistiksel olarak anlamlılığa yakın düzeyde sabah ameliyat olan grupta (p=0.06), en az iki kez analjezik ihtiyacı olan hastaların ise sıklıkla öğleden sonra ameliyat olan grupta yer aldığı gözlendi.Postoperatif ilk ve ikinci analjezik ihtiyacına kadar geçen sürenin sabah ameliyat olan grupta istatistiksel olarak daha uzun olduğu belirlendi.
Tartışma ve Sonuç: Sabah ameliyat olan hastaların postoperatif ilk 24saat VAS değerlerinin daha düşük,toplam analjezik miktarlarının daha az,ilk ve ikinci analjezik gereksinimlerinin daha geç olduğu gözlendi.Ancak PUKİ skorlamasına göre uyku kaliteleri değerlendirildiğinde;postoperatif ağrı üzerinde etkili olmadığı belirlendi.Sonuç olarak,kullandığımız anestezik ajanların seçilmiş zamanlarda uygulanması durumunda tedavilerin daha etkili olabileceği,ajanların etkinliğini optimize etmek ve belki de toksik etkilerini de azaltmak için ilaçların uygulama saatlerine göre düzenlenebileceği ve bu konuda daha kapsamlı özellikle gece çalışmalarını da içeren çalışmaların yapılmasının gerektiği kanısına varıldı.
|