Genç Erişkin Hastada Solunum Yetmezliği: EVALİ olabilir mi?
FULYA ESER ÇELİK, NİHAL GÖKBULUT ÖZASLAN
ANKARA YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ ANESTEZİYOLOJİ VE REANİMASYON ABD
Giriş: Son yıllarda elektronik sigara kullanımı, özellikle genç erişkinlerde artmıştır. (1). Elektronik sigara veya vaping ürünü kullanımıyla ilişkili akciğer hasarı (EVALI) çeşitli akciğer hastalıklarını taklit eden akut veya subakut bir solunum hastalığıdır. Amerika Birleşik Devletleri'nde 2019'da EVALI nedenli yoğun bakımlara artmış hasta yatışı sonrasında elektronik sigara ve akciğer hasarına yönelik çalışmalar başlamıştır.
Olgu: Bilinen alerjisi ve operasyon öyküsü olmayan ,3 ay önce elektronik sigara kullanmaya başladığı öğrenilen 18 yaşında erkek hastaya lumbal diskektomi operasyonu planlandı. intraoperatif sorunsuz takip edilen hasta sugammadex yapıldıktan sonra ekstübe edildi. Uyandırma ünitesinde hastanın vitalleri stabil, analjezi ihtiyacı yok, bilinç açık şekilde 50 dakika izlendikten sonra servise gönderildi. Postoperatif 6. saatte hastada dispne gelişmesi üzerine oksijen desteği verildi. SpO2:75% pO2:50,2 olan hasta yoğun bakıma alınarak takibe başlandı. Toraks bilgisayarlı tomografide her iki akciğerde yaygın buzlu cam dansiteleri ve konsolidasyon alanları görülmesi üzerine Covid pcr, Balgam kültürü, İmmun parametreler, Mikobakter pcr-Arb, pro-Bnp, Kardiyak markerler gönderildi.Göğüs hastalıklarına konsulte edildi. Piperasilin-tazobaktom başlanan hastanın değerlendirilen labarotavuar tetkiklerinde patolojik bir sonuca rastlanmadı. Hasta seri kan gazları ile takip edildi. Oksijen desteği ve steroid tedavisi verildi.1. günün sonunda solunum sıkıntısı gerilemeye başlayan hasta servise çıkarıldı, 3. gün sorunsuz takip üzerine taburcu edildi.
Tartışma ve Sonuç: Kullanımı gittikçe artmakta olan elektronik sigara ve buna bağlı akciğer hasarı 2019 yılından itibaren literatürde yerini almıştır.E vitamini asetatın, elektronik sigara veya vaping ürün kullanımıyla ilişkili akciğer hasarının gelişiminde nedensel bir rol oynadığından şüphelenilse de, pulmoner hasarın nedeni tam olarak bilinmemektedir (2).Hücresel düzeyde makrofajlar ve nötrofillerde fonksiyonel değişikliklerle birlikte artan oksidatif stres ve endotelyal hücre disfonksiyonunu gösterilmiştir (3).EVALI, ilk semptomların ortaya çıkmasından önceki 90 gün içinde e-sigara kullanımını, düz göğüs radyografisinde veya akciğer tomografisinde pulmoner infiltratların görülmesini ve herhangi bir olası etiyolojinin bulunmamasını gerektiren klinik bir tanıdır(4).Özellikle preanestezik değerlendirmenin dikkatli yapılması,tüm ekip bilgilendirilerek postoperatif dönemde hastanın yakından takip edilmesi ve operasyon elektif ise 6- 8 hafta öncesi kulanımın bırakılması gerektiği görüşündeyiz
|