DÜŞÜK DOZ PROPOFOL KULLANIMI SONRASI YEŞİL İDRAR
Çiğdem DEMİRCİ, Öznur ULUDAĞ
adıyaman üniversitesi tıp fakültesi hastanesi
Giriş: Propofol, yoğun bakımda ve genel anestezi (GA) indüksiyonu sırasında, yaygın olarak kullanılan sedatif etkili intravenöz anestezik ajandır(1). Kullanımı sırasında nadiren görülen idrar renginde değişiklik oluşabilmektedir. Bu durum propofol infüzyonu sırasında görülebileceği gibi, genel anestezi indüksiyonu sonrasında da bildirilmiştir(2-3). Bizde GA altında bariatrik cerrahi yapılan hastamızda idrarda yeşil renk değişikliği olan olgumuzu sunacağız.
Olgu: 35 yaşında, vücut kitle indeksi (VKİ) 46.5kg/m2 olan kadın hasta genel anestezi altında sleeve gastrektomi operasyonu gerçekleştirildi ve servise yatırıldı. Postoperatif 6.saatte idrarın yeşil renge dönüştüğü farkedildi. Hastada kullanılan ilaçlar kontrol edildi. Karaciğer fonksiyon testleri, böbrek fonksiyon testleri, elektrolitleri normal olan hastadan tam idrar tahlili ve idrar kültürü tetkikleri yapıldı. İdrar analiz parametreleri normaldi. Ayırıcı tanı yapıldıktan sonra herhangi bir ilaç ve infeksiyon belirtisi olmadığından dolayı genel anestezi indüksiyonu sırasında kullanılan 200 mg propofol bu duruma sebep olabileceği düşünüldü. Postoperatif 12.saatte idrar rengi açılmaya başlayarak normal sarı rengini aldı.
Tartışma ve Sonuç: İdrar rengi çeşitli sebeplere bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Örneğin hemoglobinüri, miyoglobinüri ve porfiri yada metronidazol, fenitoin ve rifampisin gibi ilaçlar kırmızı renk idrara neden olabilir(4). Propofol, prometazin gibi fenol içeren bileşikler, karbolik asit gibi boyalar, biliverdin, pseudomanas gibi enfeksiyonlar ve amitriptilin, indometasin, metilen mavisi gibi ilaçlar idrarda yeşil renk değişikliğine neden olmaktadır(5,6). İdrarda renk değişikliği propofolun nadir görülen ve bening olan bir yan etkisidir. Propofol kesilmesinden bir süre sonra idrar renginde düzelme görülür(7). İdrardaki renk değişikliği propofolün karaciğerde metabolize ve konjuge edildikten sonra oluşan fenol bileşiklerine bağlıdır.(5) Suda çözünebilen bu bileşikler böbreklerden atılır. Eğer propofol klerensi hepatik eliminasyonu aşarsa ekstrahepatik eliminasyonu meydana gelebilir. Böylece ekstrahepatik eliminasyondaki artış, idrarda yeşil renk değişikliğine neden olabilir. Oluşan metabolitler aktif değildirler. Böbrek fonksiyon bozukluğuna neden olmazlar ve böbreklerde olabilecek bir fonksiyon bozukluğunuda düşündürmemektedirler(6-7). Sonuç olarak propofol uygulanmasıyla idrar renginde değişiklik olabileceği, ilaca maruziyet ortadan kaldırıldıktan sonra durumun zamanla düzeleceği unutulmamalıdır. Bunu bilmemizde ki önem gereksiz endişe ve tetkiklerden uzak durmamız açısından fayda sağlayacaktır.
|