Gece Nöbetimizin Kabusu: İntratekal Morfin Komplikasyonu
ŞEFİKA BAŞOĞLU, MENEKŞE ÖZÇELİK
ANKARA ÜNİVERSİTESİ ANESTEZİYOLOJİ VE REANİMASYON ABD
Giriş: Morfin, santral sinir sisteminde spesifik reseptörlere bağlanarak etki eden uzun etkili bir opioid agonistidir (1). Nöroaksiyel kullanımında ortaya çıkabilen geç solunum depresyonu en korkulan yan etkilerindendir. Bu olguda intratekal morfin uygulamasından 14 saat sonra ortaya çıkan solunum depresyonu yan etkisi incelenmiştir.
Olgu: 51 yaş erkek hasta, sol böbrek komşuluğunda 3*8,9 cm boyutundaki kitle nedeniyle yapılacak laparotomi öncesi tarafımıza konsülte edildi. Hasta 95 kg/180 cm, 25 yıl önce geçirilmiş SVO öyküsü mevcuttu. Daha önce sol sürrenalektomi+KC metastazektomi olan hastadan ‘Bilgilendirilmiş Gönüllü Onam Formu’ alındı. Rutin ASA monitorizasyonuna ek radiyal arter, sağ santral juguler ven kateterizasyonu yapıldı. Preemptif olarak oturur pozisyonda L4-L5 aralığından intratekal 10 mg bupivakain ve 200 mcg morfin uygulandı. Postoperatif fentanil PCA ile analjezi planı yapıldı. İntraoperatif ve erken postoperatif dönemde stabil seyir gösteren hasta, postoperatif 8. saatte düzey 2 cerrahi yoğun bakım ünitesinde ajitasyon gelişmesi üzerine tarafımıza danışıldı. Nöbet şartlarında değerlendirilen hastanın GKS 14, oryante, koopere ama ajiteydi. Ajitasyonu açıklayacak metabolik nedenleri dışlamak için alınan AKG’de pH:7.14 pCO2:63.9 pO2:65.1 SO2:85 olması üzerine hastanın fentanil PCA’sı stoplandı, CPAP önerildi ancak hastanın CPAP’a uyumsuzluk göstermesi nedeniyle elektif entübe edildi. Hastanın sedasyon ihtiyacı olmadan kontrollü modda altı saat takip edilmesi üzerine yaklaşık entübasyondan 12 saat sonra 0.24 mg/1 saat nalokson yapıldı. Naloksan sonrası alınan AKG pH:7.24 pCO2:38 pO2:143 SO2:98 idi, hastanın destek ihtiyacı azalmasıyla entübasyondan 13 saat sonra ekstübe edildi. Takipleri normal seyreden hasta postoperatif 3. gününde kliniğe taburcu edildi.
Tartışma ve Sonuç: İntratekal morfinin neden olduğu geç solunum depresyonu iyi bilinen bir kitap bilgisi olmasına rağmen, bu konuda deneyimi daha az olanlar için ölümcül komplikasyonlara gebe bir uygulama olabilir (2). Bu olgu sunumu ile birlikte genellikle gündüz saatlerinde uygulanan intratekal morfinin geç solunum depresyonunun gece ortaya çıkmasının kaçınılmaz olduğunun, morfin uygulayıcılarının hem yoğun bakım ekiplerine hem de nöbet devrettikleri anestezist meslektaşlarına bu uygulama hakkında dikkatli bilgilendirme yapmasının son derece önemli olduğunun altı çizilmek istenmiştir.
|