Quality of Recovery-15 (QoR-15) Anketinin Türkçe Versiyonunun Geçerliliği ve Güvenilirliği
Emine ASLANLAR, Durmuş Ali ASLANLAR, Cennet DOĞANAY, Özkan ÖNAL, Mehmet SARGIN, Faruk ÇİÇEKÇİ, Fatih KARA, İnci KARA
Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi
Giriş: İyileşme kalitesi, hastalar, cerrahi yöntemler ve anestezik özellikler gibi çeşitli faktörlerden etkilenen perioperatif sağlık durumunun önemli bir bileşenidir QoR-15 ölçeği, ameliyat sonrası iyileşme kalitesini ölçen, hasta tarafından bildirilen bir sonuç anketidir. QoR-15’in geçerliliği birçok dilde kanıtlanmıştır.Çalışmamızda Türk toplumunda ameliyat sonrası iyileşmeyi ölçmek için QoR-15'i Türkçeye çevirmeyi ve ölçeğin geçerliliğini değerlendirmeyi amaçladık.
Gereç ve Yöntem: Anket Türkçeye çevrildikten sonra genel anestezi veya rejyonel anestezi altında opere olan 190 hastaya uygulandı. QoR-15T ameliyattan önce, ameliyattan 24 saat ve 48 saat sonra olmak üzere 3 kez yapıldı. Ayrıca global iyileşmeyi değerlendirmek için VAS kullanıldı. QoR-15T'nin fizibilitesi, güvenirliği, geçerliği ve yanıt verebilirliği değerlendirildi.
Bulgular: 13 hasta postoperatif 48 saat içinde taburcu edildiğinden çalışma 177 hastayla tamamlandı (Tablo 1). Anketin tamamlanma oranı %93.1’di. Ortalama anket cevaplama süresi preoperatif dönemde 2,5 dk, postoperatif dönemde 3.5 dk’dı. Preoperatif ve postoperatif QoR-15T toplam skorları sırasıyla şu şekildeydi (ort:130.67; ort:108.23) ve aralarında anlamlı bir fark vardı (p< 0.01) (Tablo 2). Cronbach’s α değeri 0.75’ti. QoR-15T ve VAS arasındaki korelasyon katsayısı r = 0.68 (p< 0.001).
Tartışma ve Sonuç: Bir ölçeğin “güvenirlik” ve “geçerlik” olarak nitelendirilen özelliklere sahip olması istenir. Güvenirlik, ölçeğin tekrarlı ölçümlerde yaklaşık olarak aynı ölçüm değerini elde etmesidir. Cronbach's alpha katsayısıyla değerlendirilir ve kabul edilebilir değer >0.70’dir. Çalışmamızın Cronbach's alpha değeri 0,75’ti. Bu değer QoR-15T’nin hasta iyileşmesini değerlendirmede güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermektedir.Geçerlik, bir ölçme aracının ölçmeyi amaçladığı özelliği, başka herhangi bir özellikle karıştırmadan, doğru ölçebilme derecesidir. Geçerliğin belirlenmesinde aynı konuda referans olarak kullanılan başka bir ölçekle arasındaki korelasyon incelenir Bu çalışmada QoR-15T ile VAS arasındaki korelasyona bakıldı ve önemli bir pozitif korelasyon gözlendi. QoR-15T'nin kabul edilebilirliği ve uygulanabilirliği, ankete katılım, anketi tamamlama oranı ve süresi kullanılarak değerlendirildi. Yüksek katılım ve tamamlama oranı, kısa doldurma süresi QoR-15T'nin kullanışlı bir ölçek olduğunu göstermektedir. QoR-15 Türkçeye çevrildi, genel veya rejyonel anestezi altında farklı ameliyatlara giren hastalara uygulandı. Sonuçlarımız, QoR-15T'nin uygulanabilir, güvenilir ve geçerli olduğunu göstermektedir.
|