UZUN YILLAR SONRA YENİDEN: YOĞUN BAKIMDA YERLİ SITMA
Günhan Gökahmetoğlu, Çiğdem Ünal Kantekin, Ürfettin Hüseyinoğlu, Burcu Tufanoğulları Erdoğan, Arzu Fırat Durbilmez, Hatice Bozkurt, Emin Silay
Kayseri Şehir Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Kliniği
Giriş: Sıtma, dişi anofel sivrisinekler tarafından insana inoküle edilen Plasmodium cinsi protozoan parazitlerin eritrositleri enfekte etmesiyle gelişen bir enfeksiyon hastalığıdır (1). P. falciparum Afrika kıtasında en yaygın sıtma etkenidir. Ülkemizde 2014 yılından beri yerli sıtma olgusu görülmemektedir (2). Bu iki olguda seyahat öyküsünün olmaması ve farklı ön tanılarla yoğun bakıma kabul edilmiş olmaları önemlidir.
Olgu: OLGU 1:Bilinen sistemik hastalığı olmayan 45 yaş erkek hasta 15 gündür olan ateş, üşüme, tireme şikayeti ile hastaneye başvurmuştur. Hastanın seyahat ve hayvan temas öyküsü bulunmamaktadır.Nedeni bilinmeyen ateş ve pansitopeni olması nedeni ile sepsis ön tanısı ile yoğun bakıma kabul edilmiştir. Periferk yaymanın P.falciparum ile uyumlu olması üzerine hastaya 20 mg Artemether / 120 mg Lumefantrin oral tedavisi düzenlenmiş ve 2 kez eritrosit exchange transfüzyonu yapılmıştır. Bulguları düzelen hasta servise devir edilmiştir.OLGU 2: Bilinen sistemik hastalığı olmayan 32 yaş erkek hasta ateş, bulantı ve vücut ağrısı şikayeti ile acil servise başvurmuştur. Tetkiklerinde pansitopeni ve Covid PCR test pozitifliği nedeniye Covid-19 pnömonisi ve atipik hemolitik sendrom ön tanıları ile pandemi yoğun bakıma kabul edilmiştir. Hastanın seyahat ve hayvan temas öyküsü bulunmamaktadır. Periferk yaymanın P.falciparum ile uyumlu olması üzerine hastaya Coartem (20 mg Artemether / 120 mg Lumefantrin ) oral tedavi ilk iki doz 8 saat ara ile 4 tablet, idamede 12 saat ara ile 4 tablet toplam 24 tablet alacak şeklide düzenlenmiş ve 3. gün servise devir edilmiştir.
Tartışma ve Sonuç: Sıtma, dünyada birçok bölgede endemik olması ve eradike edildiği ülkelerde de ithal olgular şeklinde görülmesi nedeniyle küresel bir sağlık sorunu olmaya devam etmektedir. 2017 de yayınlamış bir makalede ülkemizden 2014 ve 2015 yıllarında ithal olgular dışında hiç yerli sıtma olgusu bildirilmemiş olsa da, Plasmodium spp.’yi taşıyan sivrisineklerin varlığı, ülkemizin coğrafi konumu, iklim koşulları ve mülteci sorunu nedeniyle yeni salgınlara karşı dikkatli olunmalısı gerektiği bildirlmiştir (2). Yoğunbakıma kabul edilen nedeni bilinmeyen ateş ve pansitopeni tablosundaki hastalarda ayırıcı tanıda akılda tutulmalıdır.
|