Covid-19 Pandemisinde Kanser Hastalarının Algoloji Polikliniği Başvurularının Değerlendirilmesi
Gonca Oğuz, Sevil Nesteren Koçak, Mehmet Çetin Başkaya, Fatma Gülçin Şenel, Furkan Duran
Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Dr Abdurrahman Yurtaslan Ankara Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Kliniği, Algoloji Kliniği
Giriş: Yeni koronavirüs hastalığı, tüm dünyayı tehdit eden uluslararası bir halk sağlığı problemi olarak kabul edilmektedir(1). Kanser hastaları devam eden onkolojik tedaviler veya kanserin kendisine bağlı gelişen immünsüpresyon nedeniyle artmış enfeksiyon riski altındadır(2). Ağrı, kanser hastalarında yaşam kalitesini etkileyen en önemli semptomlardan biridir. Bu çalışmada, Algoloji Polikliniği’ne başvuran kanser hastalarında COVİD-19 pandemisinin etkilerinin araştırılması planlandı. Hastaların demografik özellikleriyle birlikte uygulanan tedaviler, tedaviye erişimde gecikme/engel varlığı, ağrı düzeyi, psikososyal durum veya alınan telesağlık hizmetleri gibi özellikler değerlendirildi.
Gereç ve Yöntem: Çalışmaya Algoloji Polikliniği'ne ağrı tedavisi için başvuran 18 yaş üstü 551 kanser hastası alındı. Hastaların demografik özellikleri, aldığı onkolojik tedaviler ve kullandığı analjezikler kaydedildi. Pandemi döneminde ağrı ve onkolojik tedavide gecikme, ilaç yazdırma/temininde güçlük, telesağlık kullanımı Evet/Hayır seçenekleriyle değerlendirildi. Yaşanan güçlük ve tedaviye erişimdeki engeller sorgulanarak derecesi 4 puanlık bir skalayla ölçüldü. Bu süreçte yaşanan psikolojik stres varlığı, alınan psikolojik/sosyal destekler, COVID 19 enfeksiyonu geçirme durumu sorgulandı. Ağrı düzeyi VAS(Vizüel Analog Skala) kullanılarak değerlendirildi. Çalışma sonuçları tanımlayıcı istatistiksel analizle değerlendirilerek ortalama, yüzde ve sayı olarak ifade edildi.
Bulgular: Çalışmaya alınan hastaların 269'u (%48.8) kadın ve yaş ortalaması 60.7±13.9 yıldı. Pandemi döneminde hastaların %28.1'inde ağrı tedavisinde, %45.2'sinde diğer onkolojik tedavilerde gecikme tespit edildi. Başvuruda güçlü opioid kullanımı %9.1, zayıf opioid kullanımı %29.2,son bir haftadaki en yüksek VAS değeri 8.1±2.0 ve en düşük VAS 3.9±2.2 olarak bulundu. Hastaların %35.6'sı tedavileri için telesağlık yöntemlerinden yararlanmıştı. Pandemi nedeniyle 249 hastada psikolojik baskı/korku mevcut olup, ağrı tedavisinde gecikme psikolojik baskı/korku olmayanlara göre anlamlı olarak yüksekti. Tedaviye erişimde en büyük engel korku (%39.2) olarak saptandı.
Tartışma ve Sonuç: Kanser hastalarında, COVİD 19 hastalığına yakalanma ve ölüm endişesiyle oluşan yoğun psikososyal stres, bulaşı engellemek amacıyla sağlık sistemi organizasyonunda yapılması gereken düzenlemeler ve uygulanan kapanmalar, ağrı ve diğer onkolojik tedavilerde gecikmeye neden olabilmektedir. Pandemi gibi küresel kriz durumlarında hastaların sağlık hizmetine etkin ve zamanında ulaşabilmesi için yeterli politikalarının geliştirilmesi ve uzaktan erişilebilen telesağlık uygulamalarının yaygınlaştırılması önem taşımaktadır.
|