YouTube Kanalında Yoğun Bakım Ünitesinde Uygulanan Sürekli Renal Replasman Tedavilerini Anlatan Bilimsel İçerikli Videoların Analizi
Özlem Öner, Volkan Hancı, Erol Gökel
Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD
Giriş: Yoğun bakım hastalarında sürekli renal replasman tedavisi(SRRT), hemodiyaliz seçenekleri içinde önemli bir alternatiftir(1). Sağlık çalışanları sosyal medyayı da kullanarak sağlık ile ilgili bilgi erişimini sağlamaktadır(2). Çalışmamızda yoğun bakım ünitesinde sürekli renal replasman tedavisi ile ilgili “Youtube®” videolarını, sundukları bilgi değeri ve kalitesinin değerlendirilmesi hedeflenmiştir.
Gereç ve Yöntem: Yerel etik komite onayı ardından, “YouTube.com” arama motorunda herhangi bir filtre kullanılmadan “continuous renal replacement therapy” tarama anahtarı ile Nisan 2022 tarihlerinde video taraması yapıldı. Yoğun bakım ünitesinde sürekli renal replasman tedavisi ile ilgili ilk 100 video listelendi ve izlenme, beğeni, beğenilmeme, yorum sayıları, yükleyen kaynak, kaynak ülke ve kıta belirlendi, içerik analizleri yapıldı. Videoların kalitesi, güvenilirliği ve doğruluğu sırasıyla “Global Quality Score”(GQS), “Journal of American Medical Association (JAMA) Kalite Testi” ve “Modifiye DISCERN” anketi ile belirlendi(3,4,5).
Bulgular: Videoların kaliteleri GQS skoru ile değerlendirildiğinde, GQS sonuçlarına göre videoların %81’inin düşük kaliteli, %16’sının orta düzeyde kaliteli ve sadece %3’ünün yüksek kaliteli olduğu tespit edilmiştir. Video kaynağına göre incelendiğinde sadece akademik kaynaklı videoların %14,3’ünün yüksek kaliteli olduğu tespit edilmiştir. Videoların kaynağı ile kalite ve güvenilirlik ölçekleri olan GQS(p=0,034), modifiye DISCERN(p=0,003) ve JAMA(p=0,005) sonuçları arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Ancak video kaynakları ile izlenme, like dislike, yorum sayısı arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık tespit edilememiştir (p>0.05). Video süreleri ile JAMA(r=0,365; p<0,01) ve GQS(r=0,322; p<0,01) sonuçları arasında pozitif yönde zayıf dereceli korelasyon ilişkisi mevcuttur.
Tartışma ve Sonuç: Çalışmamızda yüksek kalite ve güvenilirliğe sahip videoların daha uzun süreli olduğu ve akademik kaynaklı olduğu tespit edilmiştir. Sağlıkla ilgili websiteleri tarafından hazırlanan videoların, kalite içerikleri daha düşük olsa da video etkileşimlerinin yüksek düzeyde olup, izlenme, beğeni, beğenmeme ve yorum sayısının fazla olduklarını tespit ettik. YouTube geniş kitleler için önemli bir bilgi kaynağı olsa da SRRT ile ilgili videolarda akademik kaynaklı olanların, yüksek kaliteli içeriğe sahip oldukları ve hekimlerin bilgi düzeyini ve farkındalığını artıracağı söylenebilir (6).
|