GENEL ANESTEZİ ALTINDA DİŞ TEDAVİSİ PLANLANAN ÇOCUKLARDA PREOPERATİF ANKSİYETE DÜZEYİNİN POSTOPERATİF DELİRYUM VE DAVRANIŞ DEĞİŞİKLİKLİĞİ ÜZERİNE ETKİLERİ
Emine KILINÇ, Meltem KİPRİ, Esra ÇALIŞKAN, NESRİN BOZDOĞAN ÖZYILKAN
Başkent Üniversitesi, Adana Dr. Turgut Noyan Uygulama ve Araştırma Merkezi
Giriş: Diş tedavisi uygulanacak çocuklarda, gelişebilecek olumsuz düşünceler çocuğu endişeli ve tedavi tekniklerine uyumsuz hale getirebilmektedir.Prospektif, tek merkezli, gözlemsel çalışmamızda diş hastalıkları ve tedavilerinin yapılması amacıyla genel anestezi uygulanacak 3-12 yaş arası çocuk hastaların preoperatif anksiyete ve postoperatif olumsuz davranışları araştırmayı amaçladık.
Gereç ve Yöntem: Çalışmamız Başkent Üniversitesi Araştırma ve Etik Kurulu onayı alındıktan sonra (Proje no: KA22/521). Başkent Üniversitesi Adana Hastanesinde gerçekleştirildi. Diş tedavisi planlanan elektif, genel anestezi altında operasyon yapılacak 3-12 yaş arası ASA I-II özellikteki çocuklar, ebeveyn onayları alınarak çalışmaya dahil edildi. Ön değerlendirme 81 hasta üzerinden yapılarak, tüm hastalara standart genel anestezi protokolü uygulandı. Premedikasyonda 0,05 mg/kg i.v midazolam verildi.Tüm hastalar postoperatif anestezi bakım ünitesinde (PACU) 0.,10., 20., ve 120. dakikalarda pediatrik anestezi derlenme deliryumu (PAED) ölçeği ve ağrı skoru FLACC skalasıyla değerlendirildi. FLACC ≥ 4 olan hastalara 1mcg/kg iv fentanil uygulandı. Hastaların preoperatif anksiyete düzeyi, anestezi polikliniğinde aileleri ile birlikteyken ve ameliyat olacağı gün preoperatif hazırlık odasında, Modifiye Yale Ameliyat Öncesi Anksiyete Ölçeği (m-YPAS) ile değerlendirildi. Çocukların eve taburculuk sonrası 7.,15.,30. günlerde ebeveynleri telefonla aranarak Hastahane Sonrası Davranış Anketi (PHBQ) ile ilgili bilgi alındı. Verilerin istatistiksel analizinde IBM SPSS Statistics Versiyon 20.0 paket programı kullanıldı. İstatistiksel olarak p<0,05 anlamlı kabul edildi.
Bulgular: Çalışmamızda değerlendirilen hastaların %48’i(n=39) erkek, %52’i(n=42) kız olup, yaş ortalamaları 5,7±1,8 yıldı. PHBQ anketinde ebeveynlerin değerlendirmesi sonucunda 57 hastada davranış değişikliği tespit edilmezken, 24 (13 erkek ,11 kız çocuk) hastada davranış değişikliği gözlendi. Ancak bu değişiklikler istatistiksel olarak anlamlı değildi.
Tartışma ve Sonuç: Çalışmamızda klinik olarak mYPAS, PAED ve FLACC skorları yüksek olan hastaların takibinde gelişen davranış değişikliklerinin uzun süreli olduğu görüldü. Daha düşük skorlu olup davranış değişikliği gelişenlerde bunun genellikle 15.günde düzeldiği gözlendi. Bu da yüksek skorların takipteki olası davranış değişikliğinde, değişikliğin uzun sürebileceğini düşündürmektedir. Sonuç olarak diş tedavisi yapılan çocuklarda preoperatif anksiyete düzeyinin yüksek olmasının, olumsuz yönde davranış değişikliği görülme riskini arttırdığı kanısındayız.
|