Yoğun Bakımda Bitkisel Bir İntoksikasyon Hikayesi; Datura Stramonium Zehirlenmesi
İlkay Türköz, Özlem Aydın, Fadimana Koyuncu, Ahmet Bindal, Pınar Karabacak
Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD, Isparta, Türkiye
Giriş: Datura stramonium(DS), halk arasında şeytan elması, boru çiçeği, tatula isimleriyle bilinen mısır tarlalarında, meralarda ve atık alanlarda yaygın olarak görülen bir bitkidir. Ülkemizde astım, saç dökülmesi, hemoroid ve egzama gibi hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Oral alımda merkezi ve periferik sinir sistemini etkilediği ve şiddetli kolinerjik sendromla zehirlenmeye neden olduğu bildirilmiştir.29 yaşında yoğun bakımda DS intoksikasyonu nedeniyle takip edilen bir olgu sunulmuştur.
Olgu: 29 yaş erkek hasta baş dönmesi, bilinç değişikliği, deliryum, senkop nedeniyle acil servise getirildi.Ek hastalığı yoktu. Hemoroid nedeniyle şeytan elması olarak bilinen bitkiden tükettiği, sonrasında bilinç değişikliği ve çarpıntı olması nedeniyle acil servise başvurduğu öğrenildi. Fizik muayenede Glaskow Koma Skoru (GKS)13-14, nabız:110/dk, solunum sayısı:21/dk, ateş:37.4 C, spO2:98 (10 lt/dk) idi.Beyin bilgisayarlı tomografide herhangi bir patolojiye rastlanmadı.Kan glukoz düzeyi 95 mg/dl olması dışında laboratuvar bulguları normaldi. Bilateral midriyazis görüldü. Mukozalar kuru, sıcak; yüzde hafif derecede flushing saptandı. Takiplerinde kooperasyonu bozulan ve ajitasyonu artan hasta GKS:10 olması üzerine DS intoksikasyonu ön tanısı ile yoğun bakıma kabul edildi. Antikolinerjik toksidrom düşünülen hastaya ön planda hava yolu güvenliği sağlandıktan sonra, intravenöz kristaloidler ile tedaviye başlandı. 6 L/dk oksijen tedavisi uygulandı. Destek tedavi sonrasında, hasta takibinin ikinci gününde tamamen asemptomatik olması üzerine taburcu edildi.
Tartışma ve Sonuç: Datura stramonium, ülkemizde yaygın olarak bulunan ve halk arasında çeşitli sebeplerle oral olarak tüketilen bir bitkidir.İçeriğinde bulunan alkolidler, kolinerjik muskarinik reseptörlere inhibisyon yaparak antikolinerjik zehirlenmeye sebep olmaktadır.Zehirlenme bulguları genellikle oral alımdan yaklaşık 30-60 dk sonra başlar. Başlangıç semptomları işitsel ve görsel halüsinasyonlar, mukozalarda kuruluk, pupillerde dilatasyon, görme bozukluğu, konuşma bozukluğu ve titremeyi içerir.Aynı zamanda santral sinir sistemi depresyonu, dolaşım kollapsı ve hipotansiyona bağlı ölüm meydana gelebilir.Antikolinerjik zehirlenmede tedavi yaklaşımı temel olarak destek tedavisi, gastrik dekompresyon ve aktif kömür verilmesinden oluşur. Kardiyak monitörizasyon, vital bulguların takibi ve nörolojik değerlendirme hastaların takibinde önemlidir.Sonuç olarak nedeni açıklanamayan antikolinerjik bulgular gösteren hastalarda ölümcül sonuçlara neden olabilen yabani bitki zehirlenmesi düşünülmeli ve hasta bu açıdan sorgulanmalıdır.
|