Geriatrik Hastalarda Perioperatif Nörokognitif Bozukluğun Değerlendirilmesinde Minimental Test (MMT), Montreal Bilişsel Test (MoCA), Amnezi Hafif ve Kısa Değerlendirme Testi (ALBA) Sonuçlarının Karşılaştırılması
Sena Bakmaz, Onur Okur, Gülsüm Aydın, Özge Ayan, Namigar Turgut
SBÜ Prof.Dr.Cemil Taşcıoğlu Şehir Hastanesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Kliniği
Giriş: Perioperatif nörokognitif bozukluk anestezi ve cerrahi işlem sonrası sık görülen bir durumdur. Nörokognitif bozukluk tanısında nörobilişsel testler (MMT (Mini Mental Test) ile MoCA (Montreal Cognitive Assesment) kullanılmaktadır. MMT ve MoCA testleri yaklaşık olarak on dakika sürmektedir. ALBA (Amnezi Light Brief Assesment) testi ise, iki/üç dakika sürmektedir ve hastaya uygulanmasının daha pratik olduğu düşünülmektedir. Çalışmada, geriatrik hastaların pre-postoperatif kognitif fonksiyonlarının değerlendirilmesinde uluslararası kabul görmüş MMT ve MoCA test puanları ile ALBA test puanlarının korelasyonu karşılaştırılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Çalışmaya Etik Kurul onayını(19.09.2022tarih 249 sayı) takiben 65 yaş üstü 258 hasta dahil edildi. Hastaların, demografik özellikleri, eğitim düzeyi, ek hastalıkları, GKS, ASA skorları, rutin laboratuvar parametreleri, operasyon süresi, operasyon adı ve intraoperatif advers olaylar kaydedildi. Operasyon öncesinde ve sonrasında MMT ve MoCA testleri ile ALBA test skorları değerlendirildi. Hastaların postoperatif ilk mobilizasyon saati ve ilk oral alım zamanı kaydedildi.
Bulgular: Hastaların demografik verileri Tablo 1.‘de sunulmuştur. Postoperatif MMT ve MOCA puanlarında anlamlı bir fark bulunmadı. ALBA puanlarında ise anlamlı düzeyde düşüş saptandı (Tablo 2.). Eğitimli grupta ve mobilizasyon süresi 8 saat ve altında olanlarda, MMT ve MoCA testleri yüksek saptandı. İntraoperatif hipotansiyon gözlenen grubun MoCA testinde anlamlı düşüklük saptandı. 70 yaş altı ve eğitim düzeyi yüksek olan grubun MMT, MoCA ve ALBA testlerinde anlamlı yükseklik saptandı (Tablo 3., Şekil 1.,2.).Postoperatif hemoglobin, lenfosit ve kreatinin değerlerinde düşüş gözlenirken, nötrofil ve NLR değerlerinde artış gözlendi. Preoperatif MoCA ile MMT, MoCA ile ALBA ve ALBA ile MMT arasında istatistiksel anlamlı ve yüksek düzeyde pozitif yönlü korelasyon saptandı (p1<0.001, r1=0.833;p2<0.001,r2=0.764;p3<0.001,r3=0.844).
Tartışma ve Sonuç: ALBA testi ile elde edilen sonuçlar MMT ve MOCA test sonuçlarına benzerdir. ALBA testinde hastanın eğitim düzeyinden etkilenecek soruların yer almaması, görme problemi olan yaşlı hastalarda gözlük gerektirmemesi, yazı yazma ve şekil çizme gereksinimi olmadığından üst ekstremite deformitesi olan hastalara dahi kolaylıkla uygulanabilmesi avantaj olarak görülmektedir (1.,2.,3.). Bu nedenlerle ALBA testinin klinisyen tarafından standart preoperatif genel muayeneye eklenmesi uygun olacaktır.
|