Akut Karbonmonoksit İntoksikasyonunda Deksmedetomidin’in Nöroprotektif Etkileri
Hüseyin Büyükkeskin, Güvenç Doğan, Selçuk Kayır, Mehmet Yalvaç, Alperen Kısa, Arzu Akdağlı Ekici, Ercan Ayaz, İbrahim Kitaplı, Özgür Yağan
Hitit Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon ABD
Giriş: Karbonmonoksit (CO), karbon bazlı yakıtların ve maddelerin tam yanmaması sonucu meydana gelen, kokusuz, renksiz ve zehirli bir gazdır. Dünya çapında en yaygın öldürücü zehirdir ve en sık morbidite olarak nörolojik sekellere neden olmaktadır(1). Deksmedetomidin (DEX),klinikte sedasyon ve anestezik uygulamalarda rutin olarak kullanılan seçici bir α2 reseptörü agonistidir(2). DEX inflamasyonu,apoptozu,otofajiyi azaltarak;kan beyin bariyerini koruyarak,beyin ödemini azaltarak ve hücresel yapının korunmasını sağlayarak nöroprotektif etkilerini gösterir(3).
Gereç ve Yöntem: Çalışmamız Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulundan onay alındı. 28 adet Wistar-Albino dişi sıçan kontrol, CO zehirlenme,CO zehirlenme + DEX ve sadece DEX olmak üzere rastgele dört gruba ayrıldı. Çalışma gruplarındaki sıçanlar 3000 ppm konsantrasyonda CO’e 30 dakika boyunca maruz bırakıldı. DEX CO maruziyetinden yarım saat sonra uygulandı. Deney bitiminde sakrifiye edilen sıçanlardan kan ve doku örnekleri alındı. Prefrontal ve hipokampal alanlardan alınan doku örneklerinde Bcl-2 İmmunopositif hücre değerleri immunohistokimyasal yöntem ile elde edilen Bcl-2 antikorların immune ekspresyonlarının ışık mikroskobu altında incelenmesi ile skorlandı. Alınan kan ve sağ hemisfer beyin doku örneklerinden biyokimyasal yöntemlerle MDA,NO,ADMA düzeyleri ile SOD ve CAT aktivite değerleri ölçüldü.
Bulgular: Deney grupları arasında CAT, SOD, MDA, ADMA ve NO değerleri istatistiksel olarak farklı idi (p<0,001). Post-hoc ikişerli karşılaştırma test sonuçlarına göre yalnız DEX grubu ve kontrol grubu arasında hiç bir parametrede istatistiksel fark yoktu (p>0,05). CO grubunda CAT, SOD ve NO ve Bcl-2 immünsüpresif hücre düzeyleri kontrol grubuna göre azaldı (tamamında p<0,001) ve ADMA ve MDA düzeyleri arttı (tamamında p<0,001). CO + DEX grubunda CO grubuna göre CAT, SOD ve NO düzeylerini istatistiksel olarak daha yüksekti (sırasıyla p:0,007; p:0,028; p:0,017).
Tartışma ve Sonuç: Oksidan ve antioksidan sistemlerin araştırılması,zehirlenmenin şiddetinin belirlenmesi,zehirlenme sonrası sonuçların tahmin edilmesi ve tedavi seçiminin yapılması kadar da kullanılabilecek yeni belirteçlerin aranması da toksikolojide önemli yer oluşturur. CO zehirlenmesinden sonra uygulanan Deksmedetomidin CAT, SOD ve NO gibi antioksidan yapıları arttırır. Buna bağlı olarak DEX’in CO zehirlenmesi için nöroprotektif bir etkisi olabilir.
|