Yoğun Bakım Ünitelerinde Takım Çalışması Etkinlik Ölçeği’nin (TEÖ-YBÜ) Geliştirilmesi ve Geçerlik Çalışması
Murat Tümer, Zeynep Aycan, Banu Kılıçaslan, Elif Selva Oruç, Seda Banu Akıncı
VKV Amerikan Hastanesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Bölümü
Giriş: Yoğun Bakım Ünitelerinde (YBÜ) etkili ekip çalışması, yüksek kaliteli hasta bakımı ve sağlık çalışanlarının refahını sağlamak için esastır (1). Diğer sağlık hizmetleri bağlamlarında kullanılan mevcut ekip çalışması değerlendirme araçları, YBÜ'deki ekip çalışmasının benzersiz dinamiklerini ve zorluklarını yakalayamayabilir (2). Bu çalışmada, YBÜ ortamında ekip çalışmasını değerlendirmek için tasarlanmış kapsamlı bir araç olan ‘Yoğun Bakım Ünitelerinde Takım Çalışması Etkinlik Ölçeği’ nin (TEÖ-YBÜ) geliştirilmesi ve geçerliği sunulması amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Çalışma etik onay sonrası Nisan-Aralık 2022 tarihleri arasında online anketler üzerinden gerçekleştirildi. Anket maddeleri YBÜ klinisyenleri, araştırmacılar ve bir çalışma psikoloğu tarafından bir madde havuzu gözden geçirilip rafine edildi. Ortaya çıkan 62 madde, YBÜ ekip çalışma koşullarına uyarlanmış iletişim, liderlik, hata işleme ve genel etkinlik gibi ekip çalışmasının çeşitli yönlerini kapsıyordu. Madde fizibilitesini, açıklığını ve dağılımını değerlendirmek için Hacettepe Üniversitesindeki 251 YBÜ çalışanı ile bir ön madde seçim çalışması yapıldı. İleri analiz için seçilen 30 madde ile geçerlik çalışmasında iş tatmini, örgütsel bağlılık, tükenmişlik ve işten ayrılma niyeti arasında korelasyon analizi yapıldı.
Bulgular: Geçerlilik çalışmasına Türkiye genelinde 716 YBÜ çalışanı katıldı. Açıklayıcı faktör analizi, TEÖ-YBÜ içinde üç faktör tanımladı. ‘Takım Çalışması Etkinliği’, varyansın %43.08'ini oluşturuyordu ve hedef hizalaması, katılımcı karar verme, stres yönetimi ve iş yükü dağılımı ile ilgili öğeleri içeriyordu. "Etkili İletişim ve Hata Yönetimi" varyansın %8.19'unu açıkladı ve iletişim ve hata çözümünü ele aldı. "Etkili Liderlik" ise varyansın %5.49'unu oluşturdu. Takım çalışması etkinliğini ölçen 16 madde yüksek Cronbah-alfa değerlerine sahipti (0.63-0.84). Etkili ekip çalışması iş tatmini (R=0.55,p<0.01) ve örgütsel bağlılık (R=0.20,p<0.001) ile pozitif yönde; tükenmişlik (R=-0.49,p<0.01) ve işten ayrılma niyeti (R=-0.41,p<0.01) ile negatif yönde korelasyon gösterdi.
Tartışma ve Sonuç: TEÖ-YBÜ, sağlam psikometrik özellikleri ve YBÜ ortamına özgün olması nedeniyle YBÜ'deki ekip çalışmasını değerlendirerek iyileştirilecek alanları belirlemek, hedeflenen müdahaleleri tasarlamak ve nihayetinde hasta sonuçlarını iyileştirmek için bir araç sağlayacağını düşünüyoruz.
|