Gordion Düğümünü Kesen Plazmaferez: Akut pankreatite bağlı dissemine intravasküler koagulasyon ve ilaç ilişkili akut karaciğer yetmezliği ile komplike olmuş vakada etkili bir tedavi seçeneği
Bengi Bağdat Kurt, Derful Gülen, Zeynep Nur Akbaş, Rabia Genç
Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi
Giriş: Terapötik plazmaferez; endotoksinler, sitokinler, enflamasyon mediatörleri, amonyak ve toksik maddelerin plazmadan ayrıştırılıp tekrar hasta plazmasının replasman sıvısı ile birlikte hastaya geri verilmesini içermektedir(1,2). Etkinliği sepsis ve akut karaciğer yetmezliğinde (AKY) henüz tam olarak netleşmediği için uygulama kararının bireysel olarak hasta bazında verilmesi gerektiği American Society for Apheresis (ASFA) 2023 rehberinde önerilmektedir(3). Bu olguda plazmaferezin etkili bir tedavi seçeneği olabileceği sunulmaktadır.
Olgu: Alkol bağımlılığı olan, düzensiz tramadol kullanımı mevcut 35 yaş erkek hasta, karın ağrısı nedeniyle kendisine intravenöz yolla bilinmeyen sayıda diklofenak ve parasetamol uygulayarak acil servise başvurduğunda akut pankreatit tanısı aldı. International Society on Thrombosis and Haemostasis (ISTH) skoru yoğun bakım ünitesine (YBU) yatış anında 5 olan hastada dissemine intravasküler koagulasyon (DIK) tablosunun akut pankreatit ve sepsis zeminde geliştiği düşünüldü. Transaminaz, bilirubin, amonyak değerIeri de belirgin yüksek koagülopatisi mevcut olan hastada hematolojik nedenler ekarte edilerek çoklu ilaç kullanımına bağlı AKY düşünüldü. Yeterli hidrasyon, antibiyoterapi, K-vitamini, N-asetil sistein, L-Ornitin- L-Aspartat, metilprednisolon uygulanması devam ederken yatışının 2. gününde bilinç değişiklikleri başladı, 4. gününde ise hepatik ensefalopati ile genel durumundaki kötüleşme şiddetlendi. 3 günlük plazmaferez tedavisi planlandı. Plazmaferez sonrası hastanın bilincinin açık, değerlerinde dramatik düzeltmenin olduğu gözlemlenerek servise şifa ile devri yapıldı (Tablo 1).
Tartışma ve Sonuç: Vakanın koagülopatisine AKY’nin de akut pankreatite sekonder DIK’in de katkısının olduğunu(4), karaciğer yetmezliğininse yanlış uygulamalı NSAII sebebiyle ani gelişmesinin(5) yanında sepsise sekonder hepatosit hasarının eşlik ettiğini düşünmekteyiz. Hızla kötüleşen hastanın komplike durumuna yol açan bu etiyolojilerin birlikteliğini göz önüne alarak teröpatik plazmaferez, AKY için Kategori III 2B ve sepsis ilişkili organ yetmezliği için Kategori III 2A kanıt düzeyleri ile uygulandı(3). Çalışmalarda (6,7,8,9,10) gösterildiği üzere sonuç olarak plazmaferezin, koagülasyon parametreleri ile karaciğer fonksiyon testlerinin düzelmesinde etkili olabileceğini AKY hastalarına güvenli destek tedavisi sunarak sepsiste hastalara zaman kazandırabileceğini düşünmekteyiz.
|