30 Haftalık Gebelikte Prilokain İlişkili Methemoglobinemi: Nadir Bir Komplikasyonun Yönetimi
ÇİĞDEM KIZILAY, HİLAL AKSOY, TUĞÇE ÖZDOĞAN, DERYA GÜMÜŞ, HASANCAN HASTÜRK, ÇETİN KAYMAK, HÜLYA BAŞAR
Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Giriş: Methemoglobinemi, hemoglobinin ferrik(Fe³⁺) forma oksidasyonu sonucu, oksijen taşıma kapasitesinin azaldığı nadir bir durumdur. Gebelikte, maternal ve fetal hipoksi riski taşıması nedeniyle kritik bir durumu temsil eder. Bu vaka sunumunda, 30 haftalık gebe bir hastada apendektomi sonrası gelişen methemoglobinemi olgusu ele alınacaktır.
Olgu: 19 yaşında, 30 haftalık gebe kadın hasta; bulantı, kusma ve sırttan başlayan sağ flank bölge boyunca ilerleyen karın ağrısı şikayeti ile acil servise başvurmuş. Sağ üst kadranda defans ve rebound saptanması üzerine, akut apandisit ön tanısı ile genel cerrahiye danışılmış. Batın ultrasonografi ve manyetik rezonans görüntülemesi sonucunda retroçekal apandisit şüphesiyle apendektomi planlanmış. Fetal kalp atımı(FKA) doğal olarak değerlendirilen hastaya, spinal anestezi uygulandı ve ameliyata başlandı. Retroperitoneal mayi olması nedenli intraoperatif olarak üroloji konsültasyonu istendi. Ameliyat süresinin uzaması ve hastanın ağrı duyması üzerine cilt altına 200 mg prilokain uygulandı; cilt sütüre edilerek ameliyat sonlandırıldı.Prilokain uygulamasından yaklaşık 15 dakika sonra oksijen satürasyonunun tedrici olarak düşmesi ve oksijen tedavisine yanıt vermemesi üzerine methemoglobinemi şüphesiyle AKG analizi yapıldı; methemoglobin %6.8 olarak ölçüldü ve tanı doğrulandı. Hasta yoğun bakıma alındı. %100 konsantrasyonda 60 L/dk nazal yüksek akışlı oksijen tedavisi, intravenöz hidrasyon ve 1 gr C vitamini uygulandı. FKA ve kontraksiyon takibi için NSTyapıldı; tokoliz amacıyla indometazin tedavisi başlandı. Takip süresince, pulse oksimetrede satürasyon en düşük %85, methemoglobin en yüksek %21.1 olarak gözlendi. Ancak AKG’da oksijen satürasyonu tüm takip boyunca %100’dü. Methemoglobinin yarılanma süresi yaklaşık 5 saat olarak gözlendi ve 10. saatte seviyeler normale döndü. Genel durumu stabil ve oksijen ihtiyacı kalmayan hasta servise devir edildi.
Tartışma ve Sonuç: Gebelikte, artmış progesteron, oksidatif stres ve azalmış enzim aktivitesi nedenli lokal anesteziklere bağlı methemoglobinemi riski artmıştır. Metilen mavisi methemoglobin %20’nin üzerinde endike olmakla birlikte, gebelik katagorisi x olması nedenli kullanılmamıştır.1 Vaka hızlı tanı ve etkin tedavi ile başarılı şekilde yönetilmiştir. Bu vaka, gebelikte lokal anestezik kullanımında methemoglobinemi riskinin farkında olunması gerektiğini göstermektedir.
|