Major batın cerrahisi planlanan 65-85 yaş arası hastalarda FRAIL Ölçeği ile günlük yaşam aktivitesi değerlendirmelerinin postoperatif sonuçları belirlemedeki etkinlikleri
Bengü ARAZ, HÜLYA BİLGİN
Bursa Uludağ Üniversitesi
Giriş: Majör batın cerrahisi planlanan 65-85 yaş arası hastalarda FRAIL Ölçeği ile kırılganlık ve Katz Günlük Yaşam Aktivitesi (GYA) indeksi ile bağımlılık değerlendirmelerinin postoperatif sonuçları belirlemedeki etkinliklerini, ikincil amaç bu sonuçların diğer prognostik faktörlerle olan ilişkisini belirlemektir.
Gereç ve Yöntem: Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulu (25/05/2022, 2022-11/20) ve hastaların aydınlatılmış onamı alındıktan sonra Haziran 2022-Kasım 2023 tarihleri arasında elektif, major batın cerrahisi planlanan 65-85 yaş arası 232 hasta çalışmaya alındı. Preoperatif dönemde hastaların kırılganlıkları FRAIL Ölçeği, bağımlılıkları ise Katz GYA indeksi ile değerlendirildi. Anestezi ve cerrahi girişim tipi ve süreleri, kan transfüzyon ihtiyacı ve hastaların postoperatif transport edildikleri yer kaydedildi. Postoperatif ilk 30 günlük süreçleri takip edilerek, postoperatif komplikasyonlar, yoğun bakıma yatış gereksinimi, hastanede yatış süreleri ve 1 ay içinde tekrar hastaneye yatış, reoperasyon gereksinimleri ile 30 günlük mortalite durumları gözlendi.
Bulgular: Kırılganlık düzeyi frail olan hastaların respiratuar, kardiyak, nörolojik, renal komplikasyonlar,postoperatif enfeksiyonlar ve diğer komplikasyon türleri daha yüksek oranda, hastanede yatış süresi daha uzun, hastaneye yeniden yatış oranı daha yüksek idi. Katz GYA indeksine göre yarı bağımlı hastalarda postoperatif komplikasyon görülme oranı daha yüksek, hastanede yatış süresi daha uzun, yeniden yatış gereksinimi daha yüksek bulundu.
Tartışma ve Sonuç: Kırılganlık durumu, yaşlı popülasyonda, iç ve dış stres faktörlerine maruz kalındığında kötü sonuçlarla karşı karşıya kalınabileceğini gösterir (1). Bağımlılık ise günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirmede bağımsızlık açısından kişinin fonksiyon kaybını ifade eder (2).Bu çalışmada; elektif major batın cerrahisi planlanan yaşlı hastalarda ve preoperatif kırılganlık düzeyi frail olanlar ile Katz GYA açısından yarı bağımlı durumunda olanlarda postoperatif olumsuz sonuçların daha çok olabileceği tespit edilmiştir. Postoperatif komplikasyonları öngörme açısından FRAIL ölçeği ile ASA skoru birlikte değerlendirildiği zaman ASA skorunun kırılganlıkla birlikte değerlendirilmediği sürece komplikasyonları öngörmede yeterli olmadığı sonucuna varılmıştır. Düşük hematokrit ve albumin düzeylerinin hastanede uzun yatışı öngörmede önemli birer parametre olduğu saptanmıştır.
|