HASTANEDE KALIŞ SÜRELERİ POSTOPERATİF DELİRYUMU ARTIRIR MI?: SAFE BRAIN INITIATIVE YAKLAŞIMININ ETKİLERİ
Ahmet Cem CERAN, Hüseyin Emre ARIKAN, Sinem Lisan KELEŞOĞLU, Burcu KARABAŞ, Başak Ceyda MEÇO, Finn M. RADTKE
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi
Giriş: Postoperatif deliryum (POD), cerrahi sonrasında özellikle riskli gruplarda yüksek oranlarda görülen, bilişsel fonksiyonlarda ani başlangıçlı bozulma, dikkat dağınıklığı, bilinç seviyesinde dalgalanma ve düşünce süreçlerinde karışıklık ile karakterize, morbidite ve mortalitenin arttığı ve hastane yatış sürelerinin uzaması ile sonuçlanabilen mental durum bozukluğudur. ‘Safe Brain Initiative (SBI)’ hasta merkezli, kanıta dayalı, non-invaziv yaklaşım ve önerilerle perioperatif hasta sonuçlarını iyileştirmeyi hedefleyen bir yaklaşımdır. Bu çalışmada perioperatif hastanede yatış sürelerinin deliryum üzerine etkisinin SBI yaklaşımıyla araştırılması hedeflenmiştir.
Gereç ve Yöntem: Çalışma retrospektif ve gözlemsel olarak tasarlanmış olup nöroşirurji, kulak burun boğaz, üroloji, toraks ve genel cerrahi prosedürleriyle opere olan 1327 hastayı içermektedir. Hastalara perioperatif dönemde SBI yaklaşımı uygulanarak preoperatif, PABÜ (Postanestezi Bakım Ünitesi) kabul, PABÜ taburculuk ve en yüksek PABÜ değerine ait gözlemleri kaydedilmiştir. PABÜ takibinde, Nu-DESC (Hemşirelik Deliryum Tarama Ölçeği) skoru≥2 olan hastalar postoperatif deliryum pozitif kabul edilmiştir. Hastalar, deliryum pozitif ve deliryum negatif olarak iki gruba ayrılmış ve bu iki grup hastanede kalış süreleri açısından karşılaştırılmıştır. Veriler SPSS 22 ile analiz edilmiş ve Mann-Whitney U testi ve Spearman korelasyon analizi uygulanmıştır.
Bulgular: 1327 hastanın %3,07’sinde POD pozitif olarak tespit edilmiştir. Deliryum negatif hasta grubunun ortalama preoperatif ve postoperatif hastanede kalış süresi sırasıyla 2,41±4,89 gün ve 2,46±3,89 gün iken, deliryum pozitif grubun ortalaması 2,63±2,94 ve 3,81±3,48 gündür (p=0,038) (p=0,01). Toplam hastane yatış süreleri incelendiğinde deliryum negatif grup 4,85±7,67 gün, deliryum pozitif grup ise 6,45±4,69 gün olarak gözlemlenmiştir (p=0,04). Perioperatif bütün dönemlerde hastanede kalış süreleri deliryum pozitif grupta daha yüksek gözlemlenmiş ve istatistiksel olarak anlamlı sonuçlanmıştır. Hastaların yaşı ve hastanede kalış süreleri arasında da istatistiksel olarak anlamlı, zayıf pozitif korelasyon saptanmıştır.
Tartışma ve Sonuç: POD uzamış postoperatif hastane yatış süresiyle sonuçlanabileceği gibi, preoperatif ve perioperatif hastane yatış süresi ile de ilişkilendirilebileceği bu çalışma ile gösterilmiştir. Dolayısıyla deliryum gibi istenmeyen durumların SBI ve SBI benzeri hasta merkezli yaklaşımlar ile yakalanması ve tedavi edilmesi, özellikle yüksek riskli gruplarda oldukça önemlidir.
|