Bildiri Özeti

Tark 2013

S-7

İNTRAVENÖZ VE TOPIKAL TRAMADOLÜN POSTOPERATIF AĞRI ÜZERINE ETKISI

N.ARK ¹, B.MUSLU ², M.GÖZDEMİR ², H.SERT ², S.KARABAYIRLI ², A.KAYA ², B.USTA ², Rİ.DEMİRCİOĞLU ²

Akut bir ağrı şekli olan Postoperatif ağrı, cerrahi travmayla başlar ve doku iyileşmesi ile sona erer. Analjezik ajanlar sistemik veya rejyonel olarak uygulanabilir ve en sık tercih edilen yöntem parenteral uygulamalardır. Tramadol hidroklorid; santral etkili, sentetik bir analjeziktir. Analjezik sınıflamasında zayıf opioid grubunda yer alan tramadol hem opioid hem de nonopioid etki mekanizmasına sahiptir. Zayıf µ-opioid reseptör agonist etkisinin yanında noradrenalin (NA) ve serotoninin  (5-HT) presinaptik geri alınımını inhibe ederken 5-HT’nin salınımını da stimüle eder. Böylece endojen analjezi sistemini, hem opioid agonist mekanizma ile hem de monoaminerjik etkisi ile potansiyelize ederek antinosisepsiyonda belirgin etki göstermektedir

Tramadolün periferik sinirlere etkisi geçmişteki birçok çalışmalarda ortaya konmuştur.Biz de yaptığımız bu çalışmayla, septoplasti operasyonu sonrası postoperatif ağrı kontrolü için merocel tampon içine emdirilen tramadol ve serum fizyolojik karışımının etkinliğini intravenöz kullanılan tramadol ile karşılaştırarak göstermeyi amaçladık.

Prospektif, randomize kontrollü çalışma, septoplasti olacak ASA I-II, 18-65 yaş 60 hasta içerdi. Tüm hastalara 2.5 mg.kg^-1 propofol, 0.6  mg.kg^-1 roküronyum ve 1 µg.kg^-1 fentanil ile anestezi indüksiyonu ve erkekler için 8,0-8,5, kadınlar için 7,0-7,5 numara tüp ile entübasyonu takiben % 6 desfluran anestezisi uygulandı.Hastalar iki gruba ayrıldı. Grup İ (iv) e cerrahi bitiminde 1mg.kg^-1 tramadol i.v. yapılırken Grup M (merocel®) ye cerrahi bitiminde Merocel® tampon yerleştirildikten sonra, her iki burun için 50 mg tramadol hidroklorür 4 cc serum fizyolojik karışımı (toplam 5 cc mayi) merocel® içine enjekte edildi. Postoperatif ağrı skorları, bulantı, kusma ve ek analjezik ilaç ihtiyacı 1., 2., 4., 6., 12. ve 24. Saatlerde kaydedildi. İstatistiksel verilerin analizinde SPSS 13.0 programı, Student-t testi, Mann Whitney U testi, Chi Square testi kullanıldı. Sonuçlar ortalama±standart sapma (Ort±SS), medyan (min-max), n (hasta sayısı) ve yüzde (%) olarak ifade edildi. Analiz sonuçlarına göre p değerinin <0,05 olduğu durumlar istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi.

İki grubun demografik bulguları arasında ve iki grubun VAS skorları, bulant-kusma ve ek analjezik ilaç ihtiyaçları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunamadı (p>0.05). Gruplarda postoperatif ilk 24 saat içinde ek analjezi ihtiyacı karşılaştırıldığında Grup İ de 2 hasta,  Grup M de ise 7 hastaya toplamda 9 hastaya ek medikasyon (VAS 3 ve üzeri ağrı değerlerinde  0.5 mg.kg^-1 tramadol hidroklorür iv) uygulandı. 

Bu çalışma ile septoplasti operasyonu sonrasında uygulanan intravenöz ve topikal tramadolün postoperatif ağrı kontrolü üzerine etkilerinin benzer olduğu, analjezi etkinliği arasında fark olmadığı sonucuna vardık. Burun operasyonlarından sonra kanamayı ve oluşabilecek hematomu önlemek amacıyla kullanılan tamponlar arasında yer alan merocel® kuru olarak burun içine yerleştirildikten sonra salin ile şişirilir. Geçmişte merocel ve ağrı hakkında yapılan çalışmaların çoğu tampon çekilirken oluşacak ağrıyı engellemeyi amaçlamıştır.Yaptığımız bu çalışma septoplasti sonrası nazal tampon içine opioid enjekte edilerek postoperatif ağrı kontrolü amaçlanan ilk çalışmadır. Sonuç olarak tramadolün periferik sinirlere etkisinin araştırıldığı geçmişteki çalışmalara ek olarak bizim çalışmamızda da nazal yoldan periferik sinirlerin bloke olduğu ve nosisepsiyon engellenerek konforlu bir postoperatif analjezi sağlamasının yanı sıra etkinliğinin ve yan etki profilinin intravenöz uygulamadan farksız olduğu gösterilmiştir. Böylece sistemik uygulama ve ek başka bir analjezi sağlama gereği olmaması nedeniyle olası yan etkilerinden kaçınarak, tramadolün septoplasti operasyonunda topikal yoldan kullanılabileceği düşüncesindeyiz.