PROPOFOL’ÜN ERİTROSİT OZMOTİK FRAJİLİTESİNE ETKİSİ
Ü.BÜYÜKKOÇAK
1, E.AYKAÇ
1, O.ÇAĞLAYAN
2, H.KURKU
2, Ö.CEYLAN
2
KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ, ANESTEZİYOLOJİ VE REANİMASYON AD. 1
KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ, BİYOKİMYA AD. 2
Anestezik ajanların uyarılabilir hücreler dışındaki hücrelere de etkileri olduğu bilinmektedir. Kan hücreleri bu konuda en fazla çalışma yapılanlardır. Daha önce yaptığımız ön çalışmada genel anestezi alan hasta eritrositlerine anestezinin etkisini incelemiş, anlamlı olmamakla birlikte anestezinin eritrosit ozmotik frajilitesinde (EOF) azalmaya neden olduğunu belirlemiştik. Bu etkinin doğrulanması için invitro ortamda propofolün konsantrasyon ve zamana bağlı olarak eritrosit ozmotik frajilitesine etkisi incelendi.
Sağlıklı erişkinlerden alınan EDTA’lı kan örneklerinde laboratuar ortamında EOF’ne, değişen konsantrasyonlardaki (1, 5, 10 ve 20 µg ml-1) propofolün zamana bağlı olarak (10, 30, 60 ve 120 dakika) etkisi olup olmadığı araştırıldı. NaCl çözeltisi içeren 2 ayrı tüpe (%0,1 ve %0,4) kan örneği konup belirli süre beklendikten sonra tüplerdeki ozmotik basınç normale getirildi ve santrifüj edildi. Üst faz spektrofotometrede okunup %0,4 NaCl içerisinde gelişen hemoliz miktarı %0,1 NaCl içerisinde oluşanın yüzdesi olarak hesaplandı. Elde edilen sonuçlar inkübasyon süresi ve ilaç konsantrasyonu yönünden başlangıç değeriyle ve birbirleriyle karşılaştırıldı. Bu karşılaştırmada “repeated measures ANOVA ve paired sample-t” testleri kullanıldı.
Tablo: Propofolün konsantrasyon ve zamana bağlı olarak EOF’ne etkisi (%).
|
n: 30 |
Mean±SD |
|
C0-T0 |
50,74±23,97 |
|
|
|
|
C1-T10 |
50,62±23,59 |
|
C1-T30 |
50,65±23,77 |
|
C1-T60 |
48,52±21,39 |
|
C1-T120 |
47,92±20,86 |
|
|
|
|
C5-T10 |
50,56±22,97 |
|
C5-T30 |
50,99±23,20 |
|
C5-T60 |
46,76±24,65* |
|
C5-T120 |
46,48±22,44* |
|
|
|
|
C10-T10 |
52,44±23,78 |
|
C10-T30 |
49,69±22,67 |
|
C10-T60 |
48,91±24,34 |
|
C10-T120 |
47,24±23,22 |
|
|
|
|
C20-T10 |
49,73±22,46 |
|
C20-T30 |
51,10±24,69 |
|
C20-T60 |
46,64±20,75* |
|
C20-T120 |
45,19±22,19* |
C. konsantrasyon (µg ml-1), T: zaman (dakika)
*: EOF’nde anlamlı düzeyde azalma (p<0,05)
Propofol >1 saatte EOF’ni anlamlı düzeyde düşürmektedir. Bu düşme eritrositlere ozmotik strese karşı dayanıklılık sağlayacaktır. Tsuchiya ve arkadaşları da propofolün sevoflurana göre eritrositleri daha fazla koruyucu etkili olduğunu, eritrosit membran akışkanlığını artırarak hücrelerin ozmotik ve fiziksel strese dayanıklılığının arttığını ileri sürmüştür. EOF’sini azaltıcı etkinin yalnızca propofole ait bir özellik mi olduğu yoksa başka anestezik ajanların da bu tür bir etkisi olup olmadığı araştırılmalıdır. Daha da önemlisi bu ve benzeri etkilerin invivo ortamda kapiller dolaşım üzerine olan etkilerinin ne olduğu cevaplanması gereken bir sorudur.
|