PEROPERATİF İNTRAVENÖZ PARASETAMOL İNFÜZYONUNUN ERKEN POSTOPERATİF AĞRI VE DERLENME ÖZELLİKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
M.YILDIRIM
1, O.DEMİRKIRAN
1, Z.SALİHOĞLU
1, U.TOPUZ
1, G.KAYA
1
İ.Ü.CERRAHPAŞA TIP FAKÜLTESİ ANESTEZİYOLOJİ AD. 1
Genel anestezi altında tiroidektomi yapılan hastalarda peroperatif parasetamol uygulamasının erken postoperatif ağrı kontrolü etkinliğini ve derlenme özelliklerini değerlendirmeyi amaçladık.
Fakülte etik kurulunun izni ile genel cerrahi ameliyathanesinde elektif tiroidektomi yapılan, fiziksel durumu ASA I-II grubundan, 20-64 yaş arası 40 hasta çalışmaya dahil edildi.
Preoperatif kronik analjezik kullanan, vücut kitle indeksi 35’ ten büyük olan, çalışmada kullanılacak ilaçlara bilinen alerji veya aşırı duyarlılığı olan, bozulmuş karaciğer ( serum transaminazları > üst limitin iki katı ) veya böbrek ( serum kreatinin > 2 ) fonksiyonları ve bilinen veya şüpheli kronik alkol kullanımı olan hastalar çalışma dışı bırakıldılar.
Hastalara preoperatif vizit sırasında çalışmada kullanılan ağrı skalaları ( verbal ağrı skalası, vizüel analog skala ) tanıtıldı ve anladıkları onaylandı. Ağrı skalalarını kullanamayacağı belirlenen hastalar bu aşamada çalışmadan çıkarıldılar.
Bütün hastalara ameliyathaneye girmeden önce derlenmede midazolam 0,03 mg/kg ile premedikasyon yapıldı. Anestezi indüksiyonu öncesi kur’a yöntemi ile rastgele iki gruba ( parasetamol grubu ve plasebo grubu ) ayrılan hastalara anestezi indüksiyonu için remifentanil 1 µg/kg, 1 dakikada bolus verildikten sonra, propofol 2 mg/kg ve nöromuskuler blok için atraküryum 0.5 mg/kg uygulandı. Anestezi idamesi desfluran ( 0.5-1 MAC-%3-%6 ) ve remifentanil infüzyonu ( 0.1 µg/kg ) ile devam ettirildi. Remifentanil infüzyon dozu ortalama arter basıncı başlangıç değerlerinin % 20 altı veya üstünde olacak şekilde 0.05 µg/kg arttırıldı veya azaltıldı.
Parasetamol grubunda entübasyondan sonra cerrahi girişimin başlamasından önceki süreçte 1 g parasetamol 15 dakika içinde infüze edilirken, karşılaştırma grubunda 100 ml’lik serum fizyolojik yine 15 dakika içinde hastaya verildi. Postoperatif ağrıyı değerlendiren anestezist ve hasta plasebo veya ilaçtan hangisinin uygulandığını bilmiyordu.
Cerrahi girişim sona erdikten sonra desfluran ve remifentanil infüzyonu sonlandırıldı. Göz açma süresi, ekstübasyon süresi, ekstübasyon sırasında ve sonrasında oluşabilecek öksürük, bulantı, kusma ve laringospazm gibi istenmeyen olaylar kaydedildi.
Hastalar derlenmeye kabul edildikten sonra ağrı değerlendirildi. Hastalara sözel ağrı ( verbal ağrı skalası- 0 = ağrısız, 1 = az, 2 = orta, 3 = çok ) ve görsel ağrı ( vizüel analog skala – 0 ağrısızdan 10 olabilecek en şiddetli ağrı ) değerlendirmesi yaptırılarak sözel ağrı skoru >2 ve görsel analog skala ( VAS )> 4 ise 2 mg morfin yapıldı. Ağrı değerlendirmesi yeterli ağrı kontrolü sağlanana dek 5 dakikalık sürelerle tekrarlanarak gereksinim devam ettikçe morfin 2 mg ek dozlarında uygulandı. Ağrı kontrolü sağlandığında değerlendirme aralığı 15 dakikada bire çıkıldı.
Ağrı kontrolü sağlanana dek ağrı ve sedasyon skorları 5 dakikada bir, bundan sonra ise 15 dakikada bir kaydedildi. Aldrete derlenme skoru ≥ 9 olan ( Tablo-1 ) hastalar derlenme odasından servis odalarına gönderildi. İlk morfin gereksinim zamanı, yapılan toplam morfin miktarı, derlenmede kalış süresi ve derlenmede kaldığı süre boyunca gelişen istenmeyen etkiler kaydedildi.
Gruplar arasında hasta ve ameliyatla ilgili özellikler ( yaş, cinsiyet, boy, ağırlık, operasyon süresi ) açısından anlamlı fark bulunmadı (p>0.05).
Hastaların erken postoperatif ağrı skorları intravenöz parasetamol grubunda anlamlı olarak düşük bulundu. İlk morfin gereksinim zamanının intravenöz parasetamol grubunda plaseboya göre anlamlı olarak uzun olduğu görüldü (p<0.05). Yapılan toplam morfin miktarları intravenöz parasetamol grubunda ileri derecede anlamlı olarak düşük bulundu (p>0.01). Morfine bağlı istenmeyen etkilerden olan bulantı, plasebo grubunda intravenöz parasetamol grubuna göre anlamlı olarak fazlaydı (p<0.05).
Tiroidektomi operasyonlarında, peroperatif dönemde yapılan intravenöz parasetamol uygulamasının erken postoperatif dönemde etkili analjezi sağladığı, morfin gereksinimini ve morfine bağlı yan etkileri azalttığı sonucuna vardık.
|