POSTOPERATİF BULANTI KUSMA PROFİLAKSİSİNDE KULLANILAN ONDANSETRON VE METOKLOPRAMİDİN EKG’DE QT ARALIĞINA ETKİLERİ
S.BİLGİN
1, E.ÜSTÜN
1, A.EKŞİ
1, EB.ŞENER
1, S.KOCAMANOĞLU
1, B.SARIHASAN
1
ONDOKUZ MAYIS ÜNIVERSITESI, TIP FAKÜLTESI, ANESTEZİYOLOJİ A.D. 1
Postoperatif bulantı, kusma (POBK) önleme ve tedavisinde kullanılan ondansetron ve droperidolün QT aralığında uzamaya neden oldukları bilinmektedir (1). D2 reseptör antagonisti metoklopramidin ise intraoperatif dönemde QT üzerine etkisini araştıran çalışma yoktur. Çalışmamızda ondansetron ile metoklopramidin QT aralığına etkilerini karşılaştırmayı amaçladık.
Bu çalışmaya 18–65 yaş arası, ASA I-II grubu 105 hasta alındı. Anestezi indüksiyonu 2–3 mg/kg propofol, 1 μg/kg remifentanil ve 0,1 mg/kg veküronyum ile sağlandı. İdamede O2/kuru hava içinde %4–6 desfluran ve 0,125 μg/kg/dk remifentanil uygulandı. Entübasyondan sonra rasgele gruplardan birine ondansetron 4mg/2ml (Grup-O), diğerine metoklopramid 10mg/2ml (Grup-M) ve kontrol grubuna 2ml serum fizyolojik (Grup-K) iv. verildi. Hastaların indüksiyon öncesi, entübasyon sonrası, ilaçlar uygulandıktan sonra operasyon süresince hemodinamik, solunumsal parametreleri ve ısı değerleri kaydedildi. Eş zamanlı EKG örnekleri alındı. EKG’de QT aralıkları ölçülüp, Bazzet formülüyle (2) kalp hızına göre düzeltilmiş değerler (QTc) hesaplandı.
Hasta grupları arasında demografik özelliklerde, kaydedilen vital bulgularda ölçüm dönemlerinde anlamlı fark bulunmadı. İndüksiyon öncesi bazal QTc değerlerinde gruplar arasında farklılık saptanmadı. Entübasyon sonrası QTc değerleri gruplarda sırasıyla Grup-K’da 13,2±11, Grup-O’da 20,4±8 ve Grup-M’de 19,0±10 ms uzadı (p<0,001). İntraoperatif ve postoperatif diğer tüm ölçüm dönemlerinde QT aralığı ondansetron grubunda diğer iki gruba göre anlamlı olarak uzundu. QTc değerleri kontrol grubunda intraoperatif 30., metoklopramid grubunda 15. dakikada indüksiyon öncesi değerlere ulaşırken, ondansetron grubunda intraoperatif tüm değerler, indüksiyon öncesine göre yüksekti.
Literatürde metoklopramidin sağlıklı gönüllülerde QTc mesafesini uzattığı rapor edilmişse de (3) anestezide bu etkisini araştıran bir çalışma yoktur. Ondansetron alan hastalarda QTc değerlerinin metoklopramide göre daha yüksek olduğu ve daha uzun süre yüksek kaldığı, QT aralığı uzun olan riskli hastalarda, bulantı kusma profilaksisinde ondansetron yerine metoklopramidin tercih edilmesinin daha uygun olacağı kanısına varıldı.
1. Roden DM. Drug-induced prolongation of the QT interval. N Engl J Med 2004; 350: 1013–22.
2. Bazette HC. An analysis of the time-relations of electrocardiograms. Heart 1920; 7: 353–70.
3. Ellidokuz E, Kaya D. The effect of metoclopramide on QT dynamicity: double-blind, placebo-controlled, cross-over study in healthy male volunteers. Aliment Pharmacol Ther. 2003; 181: 151–5.
|