ABDOMİNAL HİSTEREKTOMİ OPERASYONUNDAN SONRA DÜŞÜK FREKANSLI TENS İLE KONVANSİYONEL TENS UYGULAMASININ POSTOPERATİF ANALJEZİK ETKİLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
Y.ÇELİK
1, İ.GÜNÜŞEN
1, C.EYİGÖR
1, S.KARAMAN
1, M.UYAR
1, B.DURMAZ
2
EGE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ANESTEZİYOLOJİ VE REANİMASYON AD 1
EGE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ FİZİK TEDAVİ VE REHABİLİTASYON AD 2
Genel anestezi uygulamalarında, operasyon sonrası ağrı kontrolü ile hastanın daha rahat soluk alıp vermesi, öksürmesi, hareket etmesi sağlanırken, pulmoner, kardiyak, tromboembolik komplikasyonların sıklığı ve dolayısıyla hastanede kalış süresi önemli ölçüde azalır. Günümüzde postoperatif ağrı tedavisinin sadece farmakolojik değil nonfarmakolojik yaklaşımlarla da yapılabileceği bildirilmektedir. Bu şekilde farmakolojik ajanların neden olacağı bazı yan etkilerden kaçınılması da mümkün olacaktır. Transkutanöz elektriksel sinir stimulasyonu (TENS), farmakolojik ajanlara ek olarak kullanılabilecek noninvazif, güvenli, ucuz ve kolay uygulanabilen bir tedavi yöntemi olup farklı frekanslarda uygulanabilmektedir. Bu çalışmada, postoperatif dönemde ciddi ağrılara neden olabilen abdominal histerektomi operasyonlarından sonra düşük frekanslı TENS ile konvansiyonel TENS uygulamalarının postoperatif morfin tüketimi üzerine olan etkilerinin karşılaştırılması amaçlandı.
Prospektif, randomize, çift kör yapılan bu çalışmaya abdominal histerektomi operasyonu uygulanan 40 hasta dahil edildi. İki gruba ayrılan hastalara postoperatif dönemde insizyon kenarına aralıklı olarak konvansiyonel TENS (25-150 Hz pulse frekansı, yüksek frekanslı, Grup 1) veya düşük frekanslı TENS (1-8 Hz pulse frekansı, Grup 2) bağlanarak hasta kontrollü analjezi (HKA) yöntemi ile intravenöz morfin başlandı. Hastaların, TENS uygulaması öncesi ve sonrası VAS ve VRS skorlarının yanı sıra morfin tüketimleri, sedasyon dereceleri, hasta memnuniyeti ve yan etkiler değerlendirildi.
Her iki grupta da VAS ve VRS skorları benzer bulunurken hastaların TENS uygulaması sonrası VAS ve VRS skorlarında (Grup 1 de VRS 18.saat hariç) uygulama öncesine göre anlamlı bir azalma görüldü (p<0.05). Postoperatif morfin tüketimi, sedasyon skorları (Grup 1 de 18. saat hariç), bulantı-kusma, hasta memnuniyeti ve ek analjezik uygulanan hasta sayısı açısından istatistiksel bir fark saptanmadı.
Abdominal histerektomi operasyonu geçiren hastaların her iki farklı frekanstaki TENS uygulamaları sonrası ağrı skorlarında, uygulama öncesine göre anlamlı bir azalma görüldü. Bu nedenle herhangi bir yan etkisi bulunmayan bu iki yöntemin de postoperatif ağrı tedavisinde farmakolojik ajanlarla birlikte kullanılabileceği düşüncesindeyiz.
|