İNTRAOPERATİF KETAMİNİN TOTAL DİZ PROTEZİ AMELİYATLARI SONRASINDA MORFİN TÜKETİMİNE ETKİSİ
P.CENGİZ
1, D.GÖKÇINAR
1, I.KARABEYOĞLU
1, E.AKSOY
1, GS.ÇİÇEK
1, N.GÖĞÜŞ
1
ANKARA NUMUNE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ, 1. ANESTEZİYOLOJİ VE REANİMASYON KLİNİĞİ 1
Ameliyat boyunca devamlı analjezik verilmesi postoperatif analjezik gereksinimini azaltabilir. Bu çalışmada intraoperatif dönemde sürekli ketamin verilmesinin postoperatif morfin tüketimi üzerine etkisini araştırmayı amaçladık.
ASA I, II ve III; 18- 65 yaş arasındaki total diz protezi ameliyatı planlanan 60 hasta çalışma kapsamına alınmıştır. Prospektif ve çift kör planlanan çalışmada hastalar rastgele olarak otuzar kişilik iki gruba ayrılmıştır. Tüm hastalarda anestezi indüksiyonu 1-2.5 mg propofol ve 0.1 mg/kg vekuronyum bromür ile yapıldı. İdamede % 50 N2O + % 50 O2 ve % 1-3.5 konsantrasyonda sevofluran ile sağlanmıştır. Ketamin grubundaki hastalara 0.4 mg/kg/saat dozunda ketamin ( Ketalar, Pfizer® ) infüzyonu intübasyondan hemen sonra başlanarak ameliyat sonuna dek sürdürülmüştür. Kontrol grubundaki hastalara ise 500 ml serum fizyolojik infüzyon şeklinde verilmiştir. Operasyon bitiminden 10 dk önce 5 mg. morfin yükleme dozu uygulanmıştır. Postoperatif dönemde 24 saat boyunca hasta kontrollü analjezi cihazıyla morfin; bolus doz 2 mg, kilitli kalma süresi 10 dk ve 4 saatlik limit 24 mg olacak şekilde verilmiştir.
Demografik verileri karşılaştırıldığında iki grup benzerdi. VAS ağrı skorları ketamin verilen grupta ketamin verilmeyen gruba göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha düşüktü (P<0.01). Ketamin grubunda toplam postoperatif morfin tüketimi daha azdı (P<0.01). İntraoperatif ketamin verilmeyen grupta bulantı insidansı daha yüksekti (P<0.05).
Cerrahi doku travmasıyla C-liflerinin aktivasyonu santral sinir sistemi duyarlanmasına yol açar. Santral sinir sistemi duyarlanması da NMDA reseptörlerinin aktivasyonu ile bağlantılıdır. Ketamin, N-metil-D-aspartat (NMDA) reseptörlerinin antagonistidir ve santral sinir sisteminin bu duyarlanmasını değiştirerek ağrının önlenmesine önemli katkıda bulunur. Ketamin periferal afferent ağrılı uyarıların algısını değiştirirken aynı zamanda spinal duysal nöronların aktivasyonunu da azaltır. Daha önceki çalışmalarda NMDA reseptör antagonistlerinin morfin gibi diğer analjeziklerin etkinliğini arttırdığı gösterilmiştir.
Sonuç olarak total diz protezi ameliyatlarında intraoperatif ketamin verilmesi postoperatif morfin tüketimini ve morfine bağlı yan etki insidansını azaltabilir.
|