DEKSKETOPROFEN TROMETAMOLÜN RATLARDA YARA YERİ İYİLEŞMESİ ÜZERİNE ETKİLERİ
D.BÜYÜKFİDANÇİÇEK
1, B.BİLİMGUT
1, SA.CEYHAN
1, D.ERDOĞAN
2, G.TAKE
2, A.TEKELİ
3
ANKARA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ, 2. ANESTEZİYOLOJİ VE REANİMASYON KLİNİĞİ 1
GAZİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ, HİSTOLOJİ-EMBRİYOLOJİ ABD 2
VAN YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ, ZOOTEKNİ BÖLÜMÜ 3
Postoperatif analjezi sağlamak için kullanılan ilaçların olumsuz etkilerinin de minimal olması amaçlanmaktadır. Yapılan çalışmalarda bu ilaçların yara yeri iyileşmesine olumsuz etkilerinin olabileceği gösterilmiştir. Çalışmamızda i.v. deksketoprofen trometamolün, Wistar ratlarda yara yeri iyileşmesine etkisini araştırdık.
250-300 gr ağırlığında 40 dişi Wistar rata, ketamin ve ksilazin anestezisi uygulandıktan sonra distal femur lateral tarafından 2 cm uzunluğunda cilt ve cilt altı insizyonu yapıldı. İnsizyon sütüre edildikten sonra ratlar 4 gruba ayrıldı.
Grup DI’e (n=10) 8-10 mg/kg/gün deksketoprofen günlük iki doz şeklinde 5 gün süreyle intraperitoneal (i.p.) verildi. Grup DII’ye (n=10) 8-10 mg/kg/gün deksketoprofen aynı şekilde 10 gün süreyle verildi. Grup KI’e (n=10) deksketoprofene eşdeğer hacimde salin günlük iki doz şeklinde 5 gün süreyle i.p. verildi. Grup KII’ye (n=10) deksketoperofene eşdeğer hacimde salin aynı şekilde 10 gün süreyle verildi. Erken dönem yara iyileşmesini değerlendirmek için Grup DI ve Grup KI’den 5. günün sonunda, geç dönem bulguları için Grup DII ve Grup KII’den 10. günün sonunda 2 cm2’lik yara yeri dokusu alındı. Yara yeri iyileşmesi histolojik olarak aktin, anti-FGF ve kollajen parametreleriyle değerlendirildi. 4 μm kalınlığındaki seri kesitlerde epidermis kalınlığı ölçüldü. Sayımlar Lecia Q Vin 3 programında dijital ortamda yapıldı.
Grup DI’de epidermis kalınlığı diğer gruplardan istatistiksel olarak anlamlı şekilde fazlaydı (Grup KI=55.4, Grup DI=130.1, Grup KII=44.5, Grup DII=40.7; p<0.0001; DF=3). Grup DI ve Grup DII’de aktin (+) hücrelerin daha yoğun olduğu, anti-FGF (+) hücrelerin daha az olduğu ve kollajen organizasyonunun bozuk olduğu görüldü.
Postoperatif analjezi amacıyla kullanılan ilaçların yara yeri iyileşmesini olumsuz etkilememeleri arzulanmaktadır. Bulgularımız doğrultusunda hem erken hem geç dönemde deksketoprofen kullanılan gruplarda epitelizasyonun, kontraksiyonun ve anjiogenezin, kullanılmayan gruplara oranla daha ileri seviyede olduğu ancak kollajenizasyonun daha olumsuz etkilendiği söylenebilir. Deksketoprofenin, kollajen organizasyonunda bozulmalara neden olmakla birlikte diğer birçok NSAİİ’in aksine yara yeri iyileşmesini olumlu yönde etkileyerek hızlandırdığı düşünülebilir.
Sonuç olarak deksketoprofen trometamolün postoperatif analjezi için güvenle kullanılabilecek bir ajan olabileceği kanaatindeyiz.
|