SEZARYEN OPERASYONU SONRASI GELİŞEN KRONİK AĞRIYA ANESTEZİ TİPİNİN ETKİSİ
F.HAVAS
1, U.ACAR
1, Y.YENIGÜN
1, A.YAVRU
1, M.ORHANSUNGUR
1, T.ÖZKANSEYHAN
1
İ.Ü. İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ ANESTEZİYOLOJİ AD. 1
Rejyonal anestezi ile sezaryen operasyonu sonrası gelişen kronik postoperatif ağrı insidansı %6-13 olarak verilmektedir. Ancak anestezi tekniğinin kronik ağrıya etkisiyle ilgili çok fazla çalışma bulunmamaktadır. Bu prospektif çalışmada genel ve spinal anestezi uygulanan hastalarda postoperatif insizyon yerinde kronik ağrı (>3 ay) varlığı araştırıldı.
Çalışmaya etik kurul ve hasta onamını takiben elektif sezaryen olguları alındı. Genel anestezi olgularında indüksiyonda tiopental, süksinilkolin, idamede azot protoksit ve sevofluran, doğumu takiben midazolam ve fentanil kullanıldı. Spinal anestezi uygulanan hastalarda L3-4 aralığından 20 mikrogram fentanil ve 8-10 mg hiperbarik bupivakain verildi. Postoperatif dönemde tüm hastalara iv meperidin PCA ve im diklofenak uygulandı. Hastaların 24 saatlik meperidin tüketimleri ve hastaneden çıkıştaki ağrı skorları kaydedildi. Tüm gruplardaki hastalara üçüncü ve altıncı ayda aşağıdaki tabloda gösterilen soruları içeren telefon görüşmesi yapıldı. Elde edilen veriler ki-kare ve student’s t-test kullanılarak değerlendirildi.
Gruplar anne yaşı, boy, ağırlık, gebelik haftası ve operasyon süresi açısından benzerdi. Her iki grup arasında 24 saatlik meperidin tüketimi ve hastaneden çıkışta ağrı skorları ve ağrılı hasta sayısı açısından fark yoktu. Evde analjezik kullanımı, yaşam konforunda değişiklik açısından gruplar benzerdi.
|
|
Genel (n=106) |
Spinal (n=95) |
|
Ağrı süresi (gün) |
30 [0-150] |
10[0-180]*** |
|
Kronik ağrı (n) |
14 (%13) |
4* (%4) |
|
Kronik ağrı şiddeti
Hafif/ Orta /Şiddetli (n) |
10/3/1 |
3/1/0 |
|
İnsizyon yerinde disestezi (n) |
62 |
38* |
|
Uyku bozulması |
18 |
4** |
|
Bel ağrısı |
15 |
43*** | *p<0.05, **p<0.01, p<0.001; değerler medyan [min-maks] olarak verildi.
Çalışmamızda sezaryen operasyonu sonrası kronik ağrı insidansı literatüre benzer olmakla birlikte spinal anestezi sonrası gerek ağrı süresini, gerekse kronik ağrı insidansını daha düşük bulduk. Bunun spinal anestezinin santral sensitizasyonunu azaltıcı etkisine bağlı olabileceğini düşünüyoruz. Buna karşılık spinal anestezide daha sık rastlanan bel ağrısı, eğitim hastanesinde yaşanan travmatik girişimlere bağlı olabilir. Kronik ağrı ve yandaş bulgularının genel anestezi ile daha fazla gözlenmesi anestezi tipi seçiminde dikkate alınmalıdır kanaatindeyiz.
|