İNTRAVENÖZ ENJEKSİYON HIZINA GÖRE FENTANİLE BAĞLI ÖKSÜRÜK OLUŞMA İNSİDANSI
Ü.YAKICI
1, K.KOLTKA
1, F.DEMİRCAN
1, S.KÜÇÜKGÖNCÜ
1, M.ORHANSUNGUR
1, M.KARADENİZ
1, T.ÖZKANSEYHAN
1
İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ ANESTEZİYOLOJİ AD 1
Opioid agonisti olan ilaçların antitussif etkisi olmasına karşın sentetik bir opioid olan fentanil öksürüğe neden olabilir ve intrakranyal, intraoküler basınç artışı olan hastalarda ek problemlere yol açabilir. Bu çalışmada fentanil hızının öksürük sıklığına olan etkisinin incelenmesi amaçlandı.
Elektif cerrahi planlanan ASA I-II hastalar 2 gruba ayrıldı. Grup H’daki hastalara 2 mcg/kg fentanil 5 saniye içinde hızlı iv olarak uygulanırken Grup Y’deki hastalara 2 mcg/kg fentanil 30 saniye içinde yavaş iv olarak uygulandı. Fentanil uygulamasının bitişinden sonraki 60 saniye içinde öksürük olup olmadığı, öksürük oldu ise şiddeti (hafif: 1-2, orta: 3-5, şiddetli: > 5 adet) ve vital parametreler kaydedildi.
Etik kurul ve hasta onayı alındıktan sonra çalışmaya 490 tanesi Grup H, 478 tanesi Grup Y’ye ait 968 hasta dâhil edildi. Gruplar arasında yaş, cins, ağırlık ve boy açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark gözlenmedi. Grup H’daki hastaların 112’sinde (%22,8) öksürük geliştiği buna karşın Grup Y’de sadece 16 olguda (%3,3) öksürük geliştiği saptandı (p< 0,0001). Grup H’daki öksüren 112 hastanın 40’ında (%35,7) hafif şiddette öksürük olduğu, 53 tanesinde (%47,3) orta şiddette öksürük olduğu 19 tanesinde (%16,9) ise şiddetli öksürük olduğu saptandı. Grup Y’deki öksüren 16 hastanın 11 tanesinde (%68,7) hafif şiddette öksürük olduğu 5 tanesinde (%31,2) orta şiddette öksürük olduğu saptanırken hiçbir hastada şiddetli öksürük saptanmadı. Hafif şiddette öksürük ile orta şiddette ve şiddetli öksüren hastaları karşılaştırdığımız zaman bu açıdan iki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı fark vardı (p=0,014). Ayrıca Grup H’daki hastalarda fentanil enjeksiyonu sonrası sistolik, diyastolik kan basıncı ve saturasyon değerlerinde anlamlı azalmalar olduğu saptandı.
Fentanile bağlı öksürük sıklığının ve şiddetin azaltılmasında, iv enjeksiyonun yavaş yapılmasının yararlı olabileceği göz önüne alınarak, özellikle beyin cerrahisi ve göz operasyonları gibi basınç artışının istenmediği durumlarda fentanili yavaş uygulamanın uygun bir yaklaşım olduğu kanısındayız.
|