ENDOTRAKEAL ENTÜBASYON VE PROSEAL LARENGEAL MASKE UYGULAMALARININ STRESS HORMONLARI ÜZERİNE ETKİLERİ
H.YAMAN
1, H.GÜLEÇ
2, T.ÇAKAN
2, H.BAŞAR
3, AŞ.KILINÇ
4
GATA BİYOKİMYA KLİNİĞİ 1
SB ANKARA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ ANESTEZİYOLOJİ VE REANİMASYON KLİNİĞİ 2
SB ANKARA HASTANESİ ANESTEZİYOLOJİ VE REANİMASYON KLİNİĞİ 3
SB ANKARA HASTANESİ BİYOKİMYA KLİNİĞİ 4
Cerrahi operasyon hastalar için stres kaynağıdır. Peroperatif dönemde komplikasyon oluşmasa da meydana gelen stresi yansıtan adrenalin, noradrenalin, dopamin, kortizol gibi hormonlarda değişim gözlenmektedir. Endotrakeal entübasyonun stres hormonlarını daha fazla yükselttiği belirtilmiştir(1). Çalışmamızda laparoskopik kolesistektomi hastalarında endotrakeal entübasyon (ETT) ile proseal laringeal maske(PLMA) uygulamalarının stres hormonları üzerine olan etkilerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır.
Laparoskopik kolesistektomi planlanan, ASA I-II, 63 hasta çalışmaya alındı. Hastalar rastgele olarak ETT (n:31) ve PLMA(n:32) gruplarına ayrıldı. Her iki gruptaki hastaların anestezi indüksiyon ve idamelerinde aynı ajanlar kullanıldı. Hastalardan entübasyon ve LMA yerleştirilmesinden hemen önce (I) ve işlemden 30 dakika sonra (II) kan alınarak adrenalin, noradrenelin, kortizol ve dopamin değerleri ölçüldü.
Demografik veriler, ortalama arter basınçları, kalp atım hızı, O2 satürasyonu, peak basınç, tidal volüm, frekans ve endtidal CO2 basınçları yönünden gruplar arasında anlamlı bir fark gözlenmedi (p>0.05). Hormon değerleri aşağıdaki tabloda görülmektedir:
|
Parametre |
ETT |
PLMA |
p |
|
Adrenalin I |
73 (4-515) |
85.5 (3.7- 210) |
0.601 |
|
Noradrenalin I |
261 (85- 818) |
288.5 ( 89- 1297) |
0.514 |
|
Dopamin I |
30 (7- 369) |
35 (13- 501) |
0.458 |
|
Kortizol I |
11.35 (2.84- 92.56) |
16.65 (4.41- 45.45) |
0.111 |
|
Adrenalin II |
48 (5- 377) |
67.5 (8- 206) |
0.853 |
|
Noradrenalin II |
266 (59- 1121) |
263.5 (103- 2076) |
0.700 |
|
Dopamin II |
38 (2- 214) |
27.8 (3.3- 414) |
0.541 |
|
Kortizol II |
46.1 (9.56- 175.7) |
27.08 (8.32- 119.4) |
0.024* |
*:istatistiksel olarak anlamlı
Stres hormonları hastanın uğradığı stresi kısa sürede yansıtmaktadır. Entübasyon mekanik uyarı ile stres hormonu artışına yol açarken, mekanik irritasyon olmadığından PLMA’da stres hormonu artışı beklenmez. Çalışmamızda kortizol II değeri PLMA grubunda ETT grubuna göre anlamlı olarak düşük bulunmuştur (p=0.024). Diğer hormonlarda gruplar arasında anlamlı bir fark saptanmamıştır. Bu durum bu hormonların yarılanma sürelerinin kısa olması nedeni ile ölçülebilir farklılığın plazmaya yansımamasından kaynaklanıyor olabilir.
Literatür: 1- Perioperative stress response to carotid endarterectomy: the impact of anesthetic modality. Marrocco-Trischitta MM, Tiezzi A, Svampa MG, et al.J Vasc Surg. 2004 Jun;39(6):1295-304.
|