YAŞLILARDA KARDIYAK CERRAHI SONRASI YOĞUN BAKIMDA DELIRYUMUN PREVALANSI VE RISK FAKTÖRLERI
M.ÇALIM
1, TA.AYAZOĞLU
1, H.TÜR
1, İ.ÖZKAYNAK
1, C.BOLAT
1, A.CANDAN
1
KARTAL KOŞUYOLU YÜKSEK İHTİSAS EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 1
Açık kalp cerrahisi sonrasında yoğun bakım ünitesinde, 65 yaş ve üzeri hastalarda, prevelans ve deliryum ile ilişkili risk faktörlerini belirlemek.
Çalışmaya 65 yaş ve üzeri 217 hasta dahil edildi . Veriler konfusion değerlendirme yöntemi (YBÜ-KDÖ ) ve DSM IV ile ölçülerek toplandı.
Çalışmada deliryumun prevalansını %29,5 olarak bulundu. Yaşlılarda delirium gelişmesini belirleyen risk faktörleri olarak ileri yaş, erkek cinsiyet, yüksek APACHE II değeri, NYHA>2, serebrovasküler hastalık , kötü fiziksel durum, aortik cerrahi, ameliyat süresi , iskemi süresi, hematocrit düşüklüğü(<30), kan laktat düzeyi artışı(>1.2mmol/L), hipoalbuminemi(<3g/dl), BUN/Kreatinin oranında artış (>18), immobilizasyon, postoperatif 48. saat medikasyonlar, uyku bozukluğu ve yoğun bakımda kalma süresi olarak tespit edildi.
Tablo: Pre-operatif risk faktörleri (Tek değişkenli Analiz)
|
|
Deliryum gelişmeyen hastalar |
Deliryum gelişen hastalar |
P |
|
Mean |
SD |
Mean |
SD |
|
|
Yaş |
|
68,50 |
4,91 |
73,05 |
5,18 |
0,000** |
|
APACHE II |
|
11,99 |
2,19 |
13,81 |
2,75 |
0,000** |
|
|
|
N |
% |
N |
% |
|
|
Cinsiyet |
Erkek |
116 |
75,8 |
36 |
56,3 |
0,004** |
|
|
Kadın |
37 |
24,2 |
28 |
43,8 |
|
|
ASA |
1 |
23 |
15 |
11 |
17,2 |
0,085 |
|
|
2 |
120 |
78,4 |
43 |
67,2 |
|
|
|
3 |
10 |
6,5 |
10 |
15,6 |
|
|
NYHA |
NYHA>2 |
43 |
28,1 |
39 |
60,9 |
0,000 |
|
|
NYHA<2 |
110 |
71,9 |
25 |
39,1 |
|
|
Eğitim |
İlkokul |
117 |
76,5 |
47 |
73,4 |
0,822 |
|
|
Lise |
33 |
21,6 |
15 |
23,4 |
|
|
|
Üniversite |
3 |
2,0 |
2 |
3,1 |
|
|
Sigara |
Evet |
41 |
26,8 |
12 |
18,8 |
0,208 |
|
|
Hayır |
112 |
73,2 |
52 |
81,3 |
|
|
Alkol |
Evet |
25 |
16,3 |
9 |
14,1 |
0,674 |
|
|
Hayır |
128 |
83,7 |
55 |
85,9 |
|
|
Önceden varolan bilişsel bozukluk |
Evet |
42 |
27,5 |
24 |
37,5 |
0,142 |
|
|
Hayır |
111 |
72,5 |
40 |
62,5 |
|
|
KOAH |
Evet |
21 |
13,7 |
14 |
21,9 |
0,137 |
|
|
Hayır |
132 |
86,3 |
50 |
78,1 |
|
|
Serebrovasküler
Hastalık |
Evet |
26 |
17 |
19 |
29,7 |
0,035** |
|
|
Hayır |
127 |
83,0 |
45 |
70,3 |
|
|
Düşük fiziksel kondüsyon |
Evet |
24 |
15,7 |
18 |
28,1 |
0,034 |
|
|
Hayır |
129 |
84,3 |
46 |
71,9 |
|
|
Depresyon |
Evet |
28 |
18,3 |
10 |
15,6 |
0,636 |
|
|
Hayır |
125 |
81,7 |
54 |
84,4 |
|
|
Anksiyete bozukluğu |
Evet |
31 |
20,3 |
14 |
21,9 |
0,789 |
|
|
Hayır |
122 |
79,7 |
50 |
78,1 |
|
|
Herhangi bir depresif bozukluk |
Evet |
13 |
8,5 |
5 |
7,8 |
0,868 |
|
|
Hayır |
140 |
91,5 |
59 |
92,2 |
|
|
Diabetes Mellitus |
Evet |
38 |
24,8 |
30 |
46,9 |
0,001** |
|
|
Hayır |
115 |
75,2 |
34 |
53,1 |
|
|
Myokard Enfarktüsü |
Evet |
38 |
24,8 |
19 |
29,7 |
0,459 |
|
|
Hayır |
115 |
75,2 |
45 |
70,3 |
|
|
Açık kalp cerrahisi |
Evet |
17 |
11,1 |
15 |
23,4 |
0,020* |
|
|
Hayır |
136 |
88,9 |
49 |
76,6 |
| * p<0,05 ** p<0,01
Açık kalp cerrahisi sonrası yaşlı hastalarda görülen deliryum multifaktöryel bir hastalıktır. Risk faktörlerinin belirlenip kontrol altına alınması hastanede yatış ve taburculuk süresini , morbidite ve en önemlisi mortaliteliteyi azaltmaktadır.
Kaynaklar:
1. McGuire BE, Basten CJ, Ryan CJ, Gallagher J: Intensive care unit syndrome: a dangerous misnomer. Arch Intern Med 2000,160:906-909.
2. American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. 4th ed.Washington DC, 1994
|