YOĞUN BAKIMDA TAKİP EDİLEN KAFA TRAVMALI HASTALARIN RETROSPEKTİF İNCELENMESİ
E.YÜCEL
1, B.AKBAY
1, M.ÖZŞEKER
1, H.ERKAL
1, L.SAİDOĞLU
1
DR. LÜTFİ KIRDAR KARTAL EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ, I. ANESTEZİYOLOJİ VE REANİMASYON KLİNİĞİ 1
Kafa travmaları, saçlı deri yaralanmalarından, yaygın beyin hasarlarında kadar birçok patolojiyi içine alan klinik bir olaydır. Her gün biraz daha kompleks hale gelen yaşam koşullarında kafa travmalarının insidansı ve buna bağlı mortalite ve morbidite riski giderek artmaktadır (1,2). Travma sonucunda santral sinir sisteminde primer doku hasarı meydana gelmektedir. Ancak kafa travması sonucu oluşan hasardan sadece primer harabiyet sorumlu değildir. Primer doku harabiyetini takiben ortaya çıkan birçok karmaşık fizyopatolojik olaylara bağlı olarak sekonder harabiyet de oluşmaktadır (3).
Çalışmamızda; retrospektif olarak, hastane kayıtlarından 2005-2010 yılları arasında Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Kliniği Reanimasyon servisinde izlemiş olduğumuz toplam 53 kafa travmalı hastanın yaş, cinsiyet, GKS, APACHE II skorları, mekanik ventilasyon desteği ve süresi, pozitif inotrop desteği ve süresi, beslenme başlanma zamanı ve süresi, trakeostomi açılanlar ve açılma günü, kan transfüzyonu yapılanlar, opere edilenler, yatış süresi ve mortalite oranları gözönüne alınarak retrospektif olarak incelemesini kapsamaktadır.
Çalışmaya dahil ettiğimiz 53 hastanın yaş ortalaması 27,8 ± 23,6 yıl ve %81,1'i erkek, mortal seyreden hastaların ortalama GKS skoru 4.8 ± 2.1 ve APACHE II skoru 25,2 ± 5,2 olarak bulundu. Eksitus olan hastaların ortalama APACHE II skorları 25,2±5,7 iken, taburcu edilenlerde daha düşük (16,3±2,8) bulundu (p<0,05). Beslenme desteği verilemeyen olgularda eksitus oranı, beslenme desteği verilen olgulardan anlamlı şekilde yüksektir (p=0.002). Beslenme zamanlarına göre mortalitede önemli bir farklılık bulunmadı. Trakeostomi açılan hastaların yoğun bakımda yatış süresinin daha uzun olduğu bulundu (p=0.001). İnotrop desteği ihtiyacının kötü prognoz belirtisi olduğu bulundu (p=0.001). Olguların yaş, GKS, APACHE II skorunun mortaliteyi etkilediği, ancak hastanın yoğun bakımda kalış süresini etkilemediği saptandı. Yoğun bakımda yatan kafa travmalı hastaların büyük oranda erkek olduğu ve kadın veya erkek olmasının mortalite ve yatış süresini etkilemediği belirlendi. Hastaların mekanik ventilasyona ihtiyaç duymasının ve mekanik ventilasyonda geçen sürenin mortaliteyi etkilemediği ancak hastaların beslenememesinin mortaliteyi arttırdığı bulundu. Hastaların opere edilmesi veya kan transfüzyonu yapılmasının mortalite ve yatış süresini etkilemediği belirlendi. Trakeostomi açılmasının ve açılma zamanının mortaliteyi etkilemediği, trakeostomi açılan hastaların yoğun bakım yatış süresinin uzun olduğu bulundu.
Kafa travmalı hastaların ikincil beyin hasarına neden olabilecek değişikliklerinin erken tanısı, yakın izlemi ve optimal tedavisi konusunda önemli bir yer tutmaktadır. Bu tür hastaların yoğun bakımda takip ve tedavi edilmelerindeki asıl amaç, gelişebilecek sistemik ve nörolojik komplikasyonların önlenmesidir.
KAYNAKLAR: 1. Pharmacol Rev 2002;54:271-84. 2. Neurosurgery 2002;51:289-301. 3. Ann NY Acad Sci 2002;962:226-241.
|