TEKRARLANAN FARKLI DOZLARDAKİ DEKSKETOPROFEN TROMETAMOL’ÜN BÖBREK ÜZERİNE OLAN ETKİLERİNİN İMMÜNOHİSTOKİMYASAL VE ELEKTRON MİKROSKOPİK OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ
E.ÖNGEN
1, G.TAKE
2, D.ERDOĞAN
2, B.DİKMEN
3, H.YAĞMURDUR
3, E.TEKELİ
4, A.TEKELİ
5
ARTVIN DEVLET HASTANESI, ANESTEZIYOLOJI VE REANIMASYON KLINIĞI 1
GAZI ÜNIVERSITESI HISTOLOJI VE EMBRIYOLOJI, A.B.D. 2
S.B. ANKARA NUMUNE EĞITIM VE ARAŞTIRMAN HASTANESI, 2. ANESTEZIYOLOJI VE REANIMASYON KLINIĞI 3
VAN EĞITIM VE ARAŞTIRMA HASTANESI, ANESTEZIYOLOJI VE REANIMASYON KLINIĞI 4
YÜZÜNCÜ YIL ÜNIVERSITESI, ZIRAAT FAKÜLTESI, ZOOTEKNI BÖLÜMÜ, YEMLER VE HAYVAN BESLEME A.B.D. 5
Bu deneysel çalışmada, anestezi pratiğinde ağrı tedavisinde kullanılmaya başlanan deksketoprofen trometamolün parenteral formunun ratlarda 7 gün boyunca iki farklı dozda kullanımının böbrek üzerine olan etkilerinin immünohistokimyasal ve elektron mikroskopik olarak incelenmesi amaçlanmıştır.
Çalışma ortalama 220 gr ağırlığa sahip Wistar albino cinsi, 30 adet erkek ratlarda yürütüldü. Ratlar canlı ağırlık ortalamaları eşit ve her grupta 10 adet olacak şekilde randomize edilerek 3 gruba ayrıldı. Kontrol grubuna; 1 ml olacak şekilde % 0,9 NaCl, Düşük doz grubuna; 1 ml volüm içinde 8 mg/kg/gün deksketoprofen trometamol, Yüksek doz grubuna 1 ml volüm içinde 16 mg/kg/gün deksketoprofen trometamol günde iki kez intraperitoneal olarak uygulandı. Börek doku örneklerinden elektron mikroskobik ve immünohistokimyasal incelemeler yapıldı. TUNEL yöntemi ile hücre apopitozislerine, PCNA ile hücre proliferasyonlarına bakıldı.
Hücre apopitozislerinin TUNEL yöntemi ile değerlendirdiği çalışmada; düşük doz deksketoprofen trometamol uygulanan grupta glomerül yakınındaki tübüllerde apopitoziste kontrol grubuna göre belirgin artış, toplayıcı tübüllerde ise kontrol grubu apopitozisine eşdeş görünüm; yüksek doz deksketoprofen trometamol uygulanan grupta ise glomerül çevresi tübüllerde yer yer apopitozis gözlenirken toplayıcı tübüllerde tüm gruplara göre apopitoziste azalma izlendi. PCNA ile hücre proliferasyonlarının değerlendirilmesinde, düşük doz deksketoprofen trometamolün hücre profilerasyonunu azalttığı, yüksek doz deksketoprofen trometamolün hücre proliferasyonunu artırdığı tespit edildi. Elektron mikroskopik incelemelerde kontrol grubu böbrek kesitlerinde glomerüller ve tübüller olağan yapıda, düşük doz uygulanan grupta glomerüler kapillerlerde göreceli dilatasyon, tübüllerde hücre sitoplazmasında sekonder lizozom oluşumu gözlendi. Yüksek doz grubunda podositlerde hipertrofi, Bowman kapsülü hücrelerinde dejenerasyon, tubüler incelemede mitokondriyal şişme, kromatin kondensasyonu, hücreyi tamamen dolduran sekonder lizozomlar, hücre ölümüne giden dejenerasyon izlendi. Ayrıca yüksek doz deksketoprofen trometamol uygulanan farelerde çalışma süresince ağrılık kaybı oluştuğu gözlendi.
Böbrek kesitlerinde yüksek doz ilaç uygulamasının distal tübül ve toplayıcı kanallarda hasara neden olduğu ve su ile iyon geri emilim mekanizmasında değişikliğe neden olmuş olabileceği kanısına varıldı.
|