DELİ BAL ZEHİRLENMESİ
T.GÜRSU
1, H.AYERDEN
1, S.BAĞDADİ
1, N.KESKİNORAK
1
KARTAL YAVUZ SELİM DEVLET HASTANESİ 1
ÖZET :
İçerisinde grayanotoksin bulunduran Rhododendron familyası bitkilerinden beslenen arıların ürettiği balda bulunan Rhododendron ponticum isimli nektarın yenilmesi doza bağlı olarak zehirlenmeye neden olur(1). Ağır olgularda, yaşamı tehdit eden şiddetli bradikardi ve hipotansiyon gelişebilmektedir. Bu çalışmada, hastanemize bal yedikten sonra tipik zehirlenme bulguları ile başvuran bir olguyu hastayı sunduk.
OLGU :
52 yaşında, kadın hasta, baş dönmesi, bulantı ve bayıldığı ifade edilerek hastanemiz acil sevisine getirilmiş. Genel durum orta, şuuru açık, koopere olan hastanın dört yıldır metoprolol tartarat 50.mgr.gün kullandığı öğrenildi. Yapılan fizik muayenesinde, kan basıncı 80/50 mmHg, kalp tepe atımı 50.dk olarak belirlendi. Rutin biyokimya tetkiklerinde patoloji saptanmayan olgunun elektrokardiyografisinde sinüs bradikardisi saptandı.
Hasta yoğun bakım servisimize alınarak mönitorize edildi ve kalp hızı 38.dk.atım olması izerine hastaya 1 mg atropin i.v. uygulandı. Uygulama sonrası hastanın ritmi en yüksek 86/dk olarak izlendi. Kan basıncı ise 110/70 mmHg oldu. Hastanın yakınmaları azaldı, ancak iki kere kusması oldu. Yaptırılan ekokardiyografisinde özellik saptanmadı. Yoğun bakım servisinde 24 saat boyunca izlenen hastanın en düşük kalp atım sayısı 61.dk.atım saptandı. Ortalama arteriyel basınçları normal sınırlarda seyretti. Hasta 24 saat sonra sonra normal kan basıncı ve EKG bulguları ile Dahiliye sevisine taburcu edildi.
TARTIŞMA :
Bal zehirlenmesine ülkemizde en sık Doğu Karadeniz bölgesinde rastlanır ve zehirlenmeye Rhododendron familyasına ait bitkilerden grayanotoksin içeren türler neden olur olur. Arılar tarafından Rhododendron türü bitkilerden alınan bu maddeler, organizmalarında detoksifiye edilemediğinden, doğrudan bala karışarak zehirlenmelere yol açar. Özellikle kardiyotoksik etkilere sahip olan grayanotoksin, hücre membranlarındaki sodyum kanal geçirgenligini artırırak nervus vagusu innerve eder.
Olgularda ortaya çıkan zehirlenme alınan bal miktarına bağlıdır. Semptomlar bal yedikten sonra saatler içerisinde gelişir. Düşük dozlarda mide bulantısı, kulak çınlaması, hipersalivasyon, daha yüksek dozlarda atrioventriküler bloklar, miyokard infarktüsü ve kardiyak arrest gibi yaşamı tehdit eden kardiyak komplikasyonlar görülür.
Hayati tehlike yaratabilecek ciddi zehirlenme bulguları olan hastalarda ise tedavi semptomatiktir. Zehirin gastrointestinal sistemden uzaklaştırılması, gastrik lavaj veya kusturma ve purgatif verilmesiyle sağlanır. Gerekli hallerde, sıvı elektrolit kayıpları % 0.9 sodyum klorürün i.v. infüzyonuyla karşılanır. Atropin, refleks hipotansiyon, bradikardi ve sekresyon azatılmasında faydalıdır.
SONUÇ :
Sonuç olarak, baş dönmesi, senkop, gastrointestinal sisteme ait semptom ve bulgularla başvuran, kardiyovasküler hastalık öyküsü olmayan hastalarda, semptomatik bradiaritmiler veya hipotansiyon tespit edildiğinde, etiyolojide deli bal zehirlenmesi ihtimali de göz önünde bulundurulmalı ve öykü ona göre derinleştirilmelidir.
KAYNAKLAR:
1. Onat FY, Yegen BC, Lawrence R, Oktay A, Oktay S. Mad honey poisoning in man and rat. Rev Environ Health 1991; 9: 3-9.
2. Özhan H, Akdemir R, Yazıcı M, Gündüz H, Duran S, Uyan C. Cardiac emergencies caused by honey ingestion: A single centre experience Emerg Med J 2004; 21; 742–4.
3. Durmus I, Türedi S, Gündüz A, Öztürk S. Mad honey poisoning related asystole. Emerg Med 2007; 24: 592–3.
|