Tark 2011

S-34

KARDIOPULMONER BAYPAS SIRASINDAKI SEREBRAL ARTERIOLER KARBONDIOKSIT REAKTIVITESININ SEREBRAL OKSIMETRE İLE DEĞERLENDIRILMESI

B.DANIŞAN ¹, E.ERKEK ¹, E.AYDIN ², M.ÖKTEN ², J.SAYIN ³, S.USTALARÖZGEN ³, F.TORAMAN ³, Ş.ŞENAY ⁴, H.KARABULUT ⁴, C.ALHAN ⁴

Kardiopulmoner baypas (KPB) sırasında dokulara yeterli oksijenin sunulabilmesi, pompa akımı, ortalama arter basıncı (OAB), parsiyel oksijen basıncı (PO₂), Hct gibi parametrelerin kabul edilebilir sınırlar içinde tutulmasına bağlıdır. Ancak optimal şartlarda bile parsiyel karbondioksit basıncındaki (PCO₂) değişiklikler, serebral damar direncini etkileyerek serebral hipoksiye yol açabilir (1). Fizyolojik sınırlar içinde tutulmaya çalışılan PCO₂ değeri, taze gaz akım hızına (TGAH), vücut yüzey alanına ve vücut ısısına bağlı olarak değişkenlikler göstermektedir.

Biz bu çalışmamızda sabit OAB ve pompa akımı değerlerinde, değişen PCO₂ değerlerinin, serebral arterioler üzerine olan etkisini, near infrared spektroskopisi (NIRS) yöntemi ile değerlendirmeyi amaçladık.

Üniversitemiz etik kurulu ve hasta onayları alınan en az üç damar hastalığı olan 126 koroner baypas hastası prospektif kendi içinde kontrollü olarak çalışmaya alındı. Tüm hastaların anestezi indüksiyonu öncesi ve sonrası (T1,T2) hemodinamik, kan gazı ve serebral rejional oksijen saturasyonu değerleri kaydedildi ve ardından KPB’a girilerek hastalar 32 ºC soğutuldu. KPB’ın 5. dakikasında OAB 60-90 mmHg sınırları dışında kalan 32 hasta çalışma dışı bırakılırken, diğer hastaların OAB değerleri, her hastanın 5. dakikadaki OAB değerinin ± 10 mmHg lık sınırları içinde ve pompa kan akım hızı 2,5 l/dk.m² sabit tutulması hedeflendi. KPB’ın 5. ve 10 dakikalarında TGAH 2,5 l/dk.m² gibi yüksek değerlerde tutularak PCO₂’nin düşmesi (T3, T4), 10. dakikadan sonra ise TGAH 0,75 l/dk.m² ye düşülerek PCO₂’nin yükselmesi sağlanarak (T5), sabit akım ve basınç değerlerinde serebral arterioler CO₂ yanıtları, sağ ve sol rejional serebral oksijen saturasyonları (RScO₂, LScO₂) INVOS cihazı ile ölçüldü. Değerlerin karşılaştırılmasında pair t ve wilcoxon signed ranks testleri kullanıldı, p<0,05 anlamlı kabul edildi.

KPB’ın 5.dakikasında 35 mmHg olan ortalama PCO₂ değerinin KPB’ın 10. dakikasında 30 mmHg ‘a düşmesine (p<0,0001) paralel olarak LScO₂ ve RScO₂ değerleri de % 59 ± 7 den % 56 ± 7’e düşmüştür (p<0,0001). KPB’ın 10. dakikasında TGAH 0.75 l/dk.m² ye düşürülmesinden sonra, KPB’ın 20. dakikasında (T5) PCO2 değeri 41 mmHg’a yükselirken, LScO₂ ve RScO₂ değerleri de % 56 ± 7 den % 60 ± 7’e yükselmiştir (p<0,001).

TGA: Taze gaz akımı, β:T3 vs T4, P<0,001, α: T3 vs T5,P<0,05, €: T4 vs T5, P<0,001

Fizyolojik olmayan KPB uygulaması sırasında değişen koşullar nedeni ile, doku perfüzyonunun yeterliliğinin gelişmiş monitorizasyon yöntemleri ile takip edilmesi önemlidir. Sabit akım ve basınç değerlerinde, PCO₂ değerindeki minör değişikler, serebral arterioler damar direncinde önemli değişiklikler oluşturmakta, bu da serebral rejional oksijen saturasyonu değerlerinin değişmesine neden olmaktadır. Bu sonuçlar KPB uygulaması sırasında PCO₂ değerinin 35 mmHg’ nın üstünde tutulmasının serebral dolaşım açısından daha güvenilir olduğunu göstermektedir.