GENEL ANESTEZİ İLE BİRLİKTE UYGULANAN EPİDURAL LEVOBUPİVAKAİN+MORFİN VE LEVOBUPİVAKAİN+FENTANİL ANESTEZİ VE ANALJEZİSİNİN KARŞLAŞTIRILMASI
U.KESİCİ
1, MM.AKKAYA
2, A.ALTAN
3, ÜA.TÜRKMEN
4, Z.ERVATAN
4, A.BÜYÜKYILDIRIM
4, S.KESİCİ
5
AKÇAABAT HAÇKALI BABA DEVLET HASTANESİ 1
ÇANKIRI ILGAZ DEVLET HASTANESİ 2
KAFKAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 3
OKMEYDANI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 4
TRABZON NUMUNE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 5
Bu çalışmada, majör alt batın cerrahisi yapılan hastalarda genel anestezi ile kombine edilen epidural anestezide, epidural levobupivakaine eklenen fentanil veya morfinin HKEA uygulaması ile postoperatif ağrı üzerine etkileri, hemodinamik yanıtları ve komplikasyonları karşılaştırıldı.
Toplam 66 hasta; Grup F (Levobupivakain + Fentanil grubu, n=33) ve Grup M (Levobupivakain + Morfin grubu, n=33) randomize olarak iki gruba ayrıldı ve epidural katater ile Grup F’deki hastalara %0.5 Levobupivakain + 2µg mL-1 Fentanil karışımından, Grup M’deki hastalara da %0.5 Levobupivakain + 0.1mg mL-1 Morfin karışımından 0.1mL kg-1 yükleme doz verildi. Duyusal blok düzeyi T6’a ulaştığında, anestezi indüksiyonu yapılarak Proseal LMA yerleştirildi. Peroperatif dönemde epidural kataterden; Grup F’deki hastalara %0.25 Levobupivakain + 2 µg mL-1 Fentanil karışımı 5mL saat-1, Grup M’deki hastalara %0.25 Levobupivakain 5mL saat-1 ve Morfin 0.1mg saat-1 sürekli infüzyon şeklinde verildi. Postoperatif dönemde, Grup F’deki hastalara %0.125Levobupivakain + 2 µg mL-1 Fentanil karışımı, Grup M’deki hastalara da %0.125 Levobupivakain + 0.1mg mL-1 Morfin karışımı bazal infüzyon olmaksızın 5mL bolus ve 20dk kilit süresi ile HKEA yoluyla uygulandı. Hastaların duyusal blok (DB), sempatik blok (SB) ve motor blok düzeyleri genel anestezi indüksiyonundan önce değerlendirildi. Peroperatif hemodinamik parametreler, postoperatif VAS değerleri, DB ve motor blok dereceleri, toplam ilaç tüketimleri ve yan etkiler kaydedilerek karşılaştırıldı.
DB’un T10’a ulaşma zamanı karşılaştırıldığında, Grup M (17.67±4.14dk) Grup F’den (14.97±5.98dk) daha uzun bulunmuştur (p=0.037). Grup F’nin Grup M’ye göre SB ve DB düzeyleri, 5. ve 15.dk.da anlamlı düzeyde yüksek saptanırken; 30.dk.da Grup F’de SB düzeyi Grup M’ye göre düşük saptanmıştır, DB düzeylerinde ise anlamlı fark yoktur (5.dk p=0.001[SB-DB]; 15.dk p=0.006[SB], p=0.003[DB]; 30.dk p=0.041[SB]). Grup M’nin postoperatif 6.saat DB düzeyi, Grup F’den yüksektir (p=0.002). Grup M’nin Grup F’ye göre ortalama arter basınç (OAB) düzeyleri; epidural sonrası 30.dk (p=0.021), genel anestezi indüksiyon öncesi (p=0.014) ve indüksiyon sonrası 0.dk (p=0.011), peroperatif (p=0.036) anlamlı düzeyde yüksektir. Grup M’nin 24.saat VAS dinlenme skoru, Grup F’den yüksek iken (0.63±0.78; 0.45±1.44; p=0.027); 30.dk, 2.- 6.- 12.saatlerde ise anlamlı fark yoktur. Grup M’nin 30.dk VAS oturma skoru, Grup F’den yüksekliği anlamlıdır (p=0,027). Grup F’nin 6.saat (13.18±4.06) ve 12.saat (20.82±7.48) epidural bolus sayısı, Grup M’den (10.73±4.03; 17.12±7.01) anlamlı düzeyde yüksektir (p=0.017; p=0.042). Grup M’nin postoperatif 6.saat DB düzeyi, Grup F’den yüksektir (p=0.002). Grup M’deki olgularda bulantı ve kaşıntı görülme oranı (%84,8; %63,6), Grup F’den (%42,4; %9,1) yüksektir (p=0.001).
HKEA yöntemi, majör cerrahi girişimler sonrasında postoperatif ağrı tedavisinde en etkili yöntemlerden biri olarak kabul görmekte ve kullanımı hızla artmaktadır (1,2,3,4). Bu çalışmada; majör abdominal cerrahi sırasında ve sonrası HKEA yöntemiyle uygulanan eşdeğer dozda levobupivakain + fentanil ile levobupivakain + morfin kombinasyonlarının her ikisinin de etkili analjezi sağladığı, ancak morfin yerine fentanil kullanılmasının bulantı, kusma, kaşıntı gibi etkilerin sıklığını azalttığı görülmüştür.
KAYNAKLAR:
1. Ladjevic N, Likic-Ladjevic I, Dzamic Z, et al. Acta Chir Iugosl. 2007;54(4):89-91.
2. Hodgson PS, Liu SS: Anesth Analg 2001;92: 1024-1028.
3. Liu SS, Allen HW, Olsson GL: Anesthesiology 1998; 88: 688-695.
4. Boudreault D, Brasseur L, Samii K, Lemoing J. Anesth Analg 1991; 73: 132-7.
|